ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਚਾਰਧਾਮ ਯਾਤਰਾ: 3 ਮਈ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹਣਗੇ ਗੰਗੋਤਰੀ-ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 

Uttarakhand Chardham Yatra

 

 ਉੱਤਰਾਖੰਡ - ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੀ ਚਾਰਧਾਮ ਯਾਤਰਾ ਮੰਗਲਵਾਰ 3 ਮਈ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਅਤੇ ਗੰਗੋਤਰੀ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 3 ਮਈ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹਣਗੇ। ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 6 ਮਈ ਨੂੰ ਅਤੇ ਬਦਰੀਨਾਥ ਧਾਮ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 8 ਮਈ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹਣਗੇ। ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ 'ਚ 45 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਚਾਰਧਾਮ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਬਦਰੀਨਾਥ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਇੰਚਾਰਜ ਡਾਕਟਰ ਹਰੀਸ਼ ਗੌੜ ਅਨੁਸਾਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 45 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਚਾਰਧਾਮ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਸਕਣਗੇ। ਇਸ ਸਾਲ ਕੋਰੋਨਾ ਟੈਸਟ ਲੈ ਕੇ ਆਉਣ 'ਤੇ ਕੋਈ ਪਾਬੰਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਕੋਰੋਨਾ ਜਾਂਚ ਟੈਸਟ ਦਾ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਲੈ ਕੇ ਆੁਣ ਇਛੁੱਕ ਹੈ ਪਰ ਮਾਸਕ ਪਹਿਨਣਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਦੂਰੀ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਰ ਰੋਜ਼ 15 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕ ਬਦਰੀਨਾਥ ਧਾਮ, 12 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਧਾਮ, 7 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕ ਗੰਗੋਤਰੀ ਅਤੇ 4 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕ ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਸਕਣਗੇ। ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਚਾਰਧਾਮ ਮੰਦਰ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਵਾਹਨ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰਾਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਚਾਰਧਾਮ ਯਾਤਰਾ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਣਗੇ।

ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਹਰਿਦੁਆਰ, ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼, ਬਰਕੋਟ, ਜਾਨਕੀਚੱਟੀ, ਹੀਨਾ, ਉੱਤਰਕਾਸ਼ੀ, ਸੋਨਪ੍ਰਯਾਗ, ਜੋਸ਼ੀਮਠ, ਗੌਰੀਕੁੰਡ, ਗੋਵਿੰਦ ਘਾਟ ਅਤੇ ਪਾਖੀ ਵਿਖੇ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਧਾਮ ਲਈ ਹਵਾਈ ਸੇਵਾ ਵੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਬੁਕਿੰਗ ਹੈਲੀ ਸਰਵਿਸ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹੈ ਅਤੇ ਗੰਗੋਤਰੀ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨ ਉੱਤਰਕਾਸ਼ੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਹਨ। ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਸ਼ਿਵ ਦਾ 11ਵਾਂ ਜੋਤਿਰਲਿੰਗ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਰੁਦਰਪ੍ਰਯਾਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਬਦਰੀਨਾਥ ਧਾਮ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਚਾਰਧਾਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਚਮੋਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਹੈ।

ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਮੰਦਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 3235 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਯਮੁਨਾ ਦੇਵੀ ਦਾ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਦਾ ਮੂਲ ਵੀ ਹੈ। ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਮੰਦਰ ਟਿਹਰੀ ਗੜ੍ਹਵਾਲ ਦੇ ਰਾਜਾ ਪ੍ਰਤਾਪਸ਼ਾਹ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੈਪੁਰ ਦੀ ਰਾਣੀ ਗੁਲੇਰੀਆ ਨੇ ਮੰਦਰ ਦਾ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਕੀਤਾ।
ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਗੰਗੋਤਰੀ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਗੰਗਾ ਦੇਵੀ ਦਾ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 3042 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਾਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਉੱਤਰਕਾਸ਼ੀ ਤੋਂ 100 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਗੰਗੋਤਰੀ ਮੰਦਰ ਮਈ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਕੀ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਇੱਥੇ ਮਾਹੌਲ ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਰਾਜਾ ਭਗੀਰਥ ਨੇ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ ਅਤੇ ਗੰਗਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਾਲਾਂ ਵਿਚ ਫੜ ਕੇ ਇਸ ਦੇ ਵੇਗ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੰਗਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਧਾਰਾ ਵੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਡਿੱਗੀ ਸੀ। ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਚਾਰ ਧਾਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਿਰ 12 ਜਯੋਤਿਰਲਿੰਗਾਂ ਵਿਚੋਂ 11ਵਾਂ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਸਥਾਨ ਜੋਤਿਰਲਿੰਗ ਹੈ। ਮਹਾਭਾਰਤ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਸ਼ਿਵ ਇੱਥੇ ਪਾਂਡਵਾਂ ਨੂੰ ਘੰਟੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਆਦਿਗੁਰੂ ਸ਼ੰਕਰਾਚਾਰੀਆ ਨੇ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ।

ਇਹ ਮੰਦਰ ਲਗਭਗ 3,581 ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਗੌਰੀਕੁੰਡ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 16 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਮੰਦਰ ਆਦਿਗੁਰੂ ਸ਼ੰਕਰਾਚਾਰੀਆ ਦੁਆਰਾ 8ਵੀਂ-9ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਬਣਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਦਰੀਨਾਥ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਇੱਕ ਕਥਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਮਹਾਲਕਸ਼ਮੀ ਨੇ ਬਦਰੀ ਯਾਨੀ ਬੇਲ ਦਾ ਦਰੱਖਤ ਬਣ ਕੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਛਾਂ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਖਰਾਬ ਮੌਸਮ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਲਕਸ਼ਮੀ ਜੀ ਦੇ ਇਸ ਸਮਰਪਣ ਤੋਂ ਭਗਵਾਨ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਬਦਰੀਨਾਥ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਣ ਦਾ ਵਰਦਾਨ ਦਿੱਤਾ। ਬਦਰੀਨਾਥ ਧਾਮ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਟਰ ਉੱਚੀ ਕਾਲੇ ਪੱਥਰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਸਥਾਪਤ ਹੈ। ਆਦਿਗੁਰੂ ਸ਼ੰਕਰਾਚਾਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਬਦਰੀਨਾਥ ਮੰਦਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪੁਜਾਰੀ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੇਰਲਾ ਰਾਜ ਤੋਂ ਹਨ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਲਗਭਗ 3100 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।