ਦਿੱਲੀ 'ਚ 5 ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਸਾਲ ਰਿਹਾ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ, CSE ਨੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਰਿਪੋਰਟ
2018 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਰਦੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਮਾਪੇ ਗਏ ਇਹ ਅੰਕੜੇ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਪਿਛਲੀਆਂ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਦੀ ਹਵਾ 5 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਸੀ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਾਤਾਵਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੰਸਥਾ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਾਇੰਸ ਐਂਡ ਐਨਵਾਇਰਮੈਂਟ (ਸੀਐਸਈ) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਤੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ 2018 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਘਟਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਹੋਰ ਮਹਾਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੀਐਮ 2.5 ਦਾ ਵਧਿਆ ਪੱਧਰ ਪਾਇਆ ਗਿਆ।
ਸੀਐਸਈ ਦੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਅਨੁਮਿਤਾ ਰਾਏ ਚੌਧਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੋਲਕਾਤਾ, ਮੁੰਬਈ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਅਤੇ ਚੇਨਈ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਮਹਾਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਲਗਭਗ ਮਾਮੂਲੀ ਹੈ। 1 ਅਕਤੂਬਰ, 2022 ਤੋਂ 28 ਫਰਵਰੀ, 2023 ਤੱਕ ਦਿੱਲੀ, ਕੋਲਕਾਤਾ-ਹਾਵੜਾ, ਮੁੰਬਈ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਅਤੇ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੋਲਕਾਤਾ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਨ। ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਅਤੇ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਗੜ ਗਈ।
ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਗੁਆਂਢੀ ਸ਼ਹਿਰ ਫਰੀਦਾਬਾਦ, ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ, ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ ਅਤੇ ਨੋਇਡਾ ਐਨਸੀਆਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸਨ। ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪੀਐਮ 2.5 ਦਾ ਪੱਧਰ, ਹਾਲਾਂਕਿ, 2018-19 ਦੀ ਸਰਦੀਆਂ ਲਈ ਮੌਸਮੀ ਔਸਤ ਨਾਲੋਂ 17% ਘੱਟ ਸੀ। ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇਸ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅੱਧੀਆਂ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਨਾਸਾ ਦੇ ਵਾਈਆਈਆਰਐਸ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਾਲ ਅਕਤੂਬਰ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 55,846 ਅਤੇ 12,158 ਸੀ। ਇਹ 2021-22 ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 36% ਅਤੇ 40% ਘੱਟ ਹਨ।
ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਹਵਾ ਦਿੱਲੀ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ
ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਹਵਾ ਵੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਸਵਿਸ ਏਅਰ ਰਿਸਰਚ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੁੰਬਈ ਨੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਕਈ ਕਦਮ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ (AQI) ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਖ਼ਰਾਬ (250-350) ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ।
ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇਸ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਕਾਰਨ ਮੁੰਬਈ 'ਚ ਲੋਕ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ, ਜ਼ੁਕਾਮ, ਕਫ, ਖਾਂਸੀ ਵਰਗੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਬੰਬੇ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦਮਾ, ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਟਸ ਅਤੇ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਰੀਜ਼ ਪਹੁੰਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਰੀਜ਼ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਨ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਵੀ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਖੋਜ ਨੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਪੀਐਮ ਪਦਾਰਥ ਹੁਣ ਧਰਤੀ ਦੇ 99.82% ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 2.5 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਵ ਸਾਰੀ ਧਰਤੀ ਪਲੀਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਛੋਟੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਕਣ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹਨ।
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ, ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ, 2019 ਵਿੱਚ 70% ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਪੀਐਮ 2.5 ਗਾੜ੍ਹਾਪਣ 15 ਮਾਈਕ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਘਣ ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦਾ ਮਿਆਰ ਹੈ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਾੜੀ ਸਥਿਤੀ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਪੀਐਮ 2.5 ਦੀ ਮਾਤਰਾ 90% ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ 15 ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਰਹੀ।
ਸਰਦੀਆਂ 2021-22 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬੇਂਗਲੁਰੂ ਅਤੇ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ 15% ਵੱਧ ਹੈ , ਸਿਰਫ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੀ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਇਸ ਵਾਰ ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਅਤੇ ਚੇਨਈ ਦੀ ਹਵਾ ਪੀਐਮ 2.5 ਪੱਧਰ ਦੇ ਪਿਛਲੀਆਂ ਤਿੰਨ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 15% ਖਰਾਬ ਹੋਈ ਹੈ। ਮੁੰਬਈ ਵਿਚ ਹਵਾ 14 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿਚ 3 ਫੀਸਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸੀ।