ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਉਤੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ
ਤੁਸ਼ਟੀਕਰਨ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿਤਾ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਉਤੇ ਸਮਾਜਕ ਸਦਭਾਵਨਾ ਦੇ ਨਾਂ ਉਤੇ ਕੌਮੀ ਗੀਤ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਤੁਸ਼ਟੀਕਰਣ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਉਤੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਉਤੇ ਵੀ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਵਿੰਨ੍ਹਿਆ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਸੁਝਾਅ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹਨ ਕਿ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਲੋਕ ਸਭਾ ’ਚ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਉਤੇ ਚਰਚਾ ਦੌਰਾਨ ਮੋਦੀ ਨੇ ਨਹਿਰੂ ਵਲੋਂ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਨੂੰ ਲਿਖੀ ਚਿੱਠੀ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿਤਾ, ਜਿਸ ’ਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ‘‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ’ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਚਿੱਠੀ ਲਖਨਊ ਵਿਚ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਜਿਨਾਹ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਿਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਚਿੱਠੀ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੀਤ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ ਪੜ੍ਹ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿਚ ਗੁੱਸਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ‘ਬੰਕਿਮ ਚੰਦਰ ਚੈਟਰਜੀ ਦੇ ਬੰਗਾਲ’ ਵਿਚ ਇਕ ਸੈਸ਼ਨ ਬੁਲਾਇਆ।
ਮੋਦੀ ਨੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ, ‘‘ਪਰ 26 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ‘‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ’ ਉਤੇ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਮਾਜਕ ਸਦਭਾਵਨਾ ਦੇ ਮਖੌਟੇ ਹੇਠ ਇਸ ਨੂੰ ਟੁਕੜੇ ਕਰ ਦਿਤਾ, ਪਰ ਇਤਿਹਾਸ ਗਵਾਹ ਹੈ... ਇਹ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਤੁਸ਼ਟੀਕਰਣ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੀ। ਤੁਸ਼ਟੀਕਰਨ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਕਾਂਗਰਸ ‘‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ’ ਨੂੰ ਵੰਡਣ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਦੀ ਮੰਗ ਅੱਗੇ ਵੀ ਝੁਕ ਗਈ।’’
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਤਿਹਾਸ ਇਸ ਤੱਥ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦੇ ਅੱਗੇ ਗੋਡੇ ਟੇਕ ਕੇ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਅਜਿਹਾ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਇਹ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਤੁਸ਼ਟੀਕਰਨ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਦੀ ਵੰਡ ਅੱਗੇ ਝੁਕਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਅੱਗੇ ਝੁਕ ਗਿਆ।’’
ਸਤਾਧਿਰ ਵਾਲੇ ਬੈਂਚਾਂ ਵਲੋਂ ਡੈਸਕ ਥਪਥਪਾਏ ਜਾਣ ਦੌਰਾਨ ਮੋਦੀ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਅੱਜ ਵੀ ਤੁਸ਼ਟੀਕਰਨ ਦੀ ਉਹੀ ਸਿਆਸਤ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ ਹੈ।’’ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ 1905 ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਇੰਨੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕੌਮੀ ਗੀਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉੱਭਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੈਰਾਨੀ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਬੇਇਨਸਾਫੀ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਜੇਕਰ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਇੰਨੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨਾਲ ਬੇਇਨਸਾਫੀ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਪਿਛਲੀ ਸਦੀ ’ਚ ਇਸ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਕਿਉਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਹ ਕਿਹੜੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਸਨ ਜੋ ‘‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ’ ਉਤੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਇੰਨੀਆਂ ਤਾਕਤਵਰ ਸਨ।’’
ਮੋਦੀ ਨੇ ਅਫਸੋਸ ਜਤਾਇਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੌਮੀ ਗੀਤ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਨੇ 100 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਕੀਤੇ ਤਾਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਗਲਾ ਘੁੱਟਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਨੇ ਜੰਜ਼ੀਰਾਂ ਨਾਲ ਜਕੜ ਦਿਤਾ ਸੀ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਇਕ ਚੱਟਾਨ ਵਾਂਗ ਖੜ੍ਹਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਜਦੋਂ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਨੇ 100 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਕੀਤੇ, ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਨੇ ਜੰਜ਼ੀਰਾਂ ਵਿਚ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਗਲਾ ਘੁੱਟ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਲਈ ਜਿਉਂਦੇ ਅਤੇ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਲਾਖਾਂ ਪਿੱਛੇ ਧੱਕ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਾਡੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇਕ ਕਾਲਾ ਅਧਿਆਇ ਸੀ। ਹੁਣ ਸਾਡੇ ਪਾਸ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਨੂੰ ਪੁਨਰਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਅਵਸਰ ਹੈ। ਅਤੇ ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮੌਕੇ ਨੂੰ ਗੁਆਉਣ ਨਹੀਂ ਦਿਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।’’
ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਦੇ ਮੰਤਰ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਇਸ ਮੰਤਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਾਹਸ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਸੰਕਲਪ ਦਾ ਮਾਰਗ ਵਿਖਾਇਆ। ਅੱਜ ਉਸ ਪਵਿੱਤਰ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨਾ, ਇਸ ਸਦਨ ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਸੱਭ ਦੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਬੜਾ ਸੁਭਾਗ ਹੈ।’’ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਇਹ ਸਾਡੇ ਲਈ ਮਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਦੇ 150 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮੌਕੇ ਦੇ ਗਵਾਹ ਹਾਂ।’’
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਯਾਦ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਉਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਛਪਾਈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨ ਲਿਆਂਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਬੰਕਿਮ ਚੰਦਰ ਚਟੋਪਾਧਿਆਏ ਨੇ ਬਹੁਤ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਅਤੇ ਸੰਕਲਪ ਨਾਲ ਇਸ ਚੁਨੌਤੀ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ 1905 ਵਿਚ ਬੰਗਾਲ ਨੂੰ ਵੰਡਿਆ, ਪਰ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਇਕ ਚੱਟਾਨ ਵਾਂਗ ਖੜਾ ਸੀ ਅਤੇ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।’