ਸਰਕਾਰ ਨੇ TV ਚੈਨਲਾਂ ਲਈ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹੁਕਮ, 'ਸਨਸਨੀਖੇਜ਼ ਕਵਰੇਜ ਅਤੇ ਭੜਕਾਊ ਖ਼ਬਰਾਂ ਤੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਗੁਰੇਜ਼' 

Channels warned over ‘provocative’ coverage of Ukraine war and Delhi violence

 

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ - ਯੂਕਰੇਨ-ਰੂਸ ਯੁੱਧ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੰਗਿਆਂ ਦੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਕਵਰੇਜ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਨਿਊਜ਼ ਚੈਨਲਾਂ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਐਡਵਾਇਜ਼ਰੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਬੰਧਤ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕੋਡ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ।
ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ-ਰੂਸ ਯੁੱਧ 'ਤੇ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਨਿਊਜ਼ ਐਂਕਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਦਾ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਲਿਖੇ ਬਿਆਨਾਂ ਅਤੇ ਨਿੰਦਣਯੋਗ ਸੁਰਖੀਆਂ ਅਤੇ ਟੈਗਲਾਈਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖਾਸ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਟੀਵੀ ਚੈਨਲਾਂ ਨੇ ਗੈਰ-ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਸੀਸੀਟੀਵੀ ਫੁਟੇਜ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕਰਕੇ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਈ।

ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ 'ਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਹੋਈਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ 'ਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਚੈਨਲਾਂ 'ਤੇ ਕੁਝ ਬਹਿਸਾਂ ਦੌਰਾਨ ਗੈਰ-ਸੰਸਦੀ, ਭੜਕਾਊ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਸਵੀਕਾਰਨਯੋਗ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਪਿਛਲੇ ਹਫਤੇ, ਹਨੂੰਮਾਨ ਜਯੰਤੀ ਦੀ ਸ਼ੋਭਾ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ, ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਜਹਾਂਗੀਰਪੁਰੀ ਵਿਚ ਦੋ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿਚ ਝੜਪ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।

ਸੂਚਨਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ 'ਚ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਚੈਨਲਾਂ 'ਤੇ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਗੰਭੀਰ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਚੈਨਲਾਂ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕੇਬਲ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨੈੱਟਵਰਕ (ਰੈਗੂਲੇਸ਼ਨ) ਐਕਟ 1995 ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਗੁਰੇਜ਼ ਕਰਨ।

ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕੋਡ ਦੀ ਧਾਰਾ 6 ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੇਬਲ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਕੋਈ ਵੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਜੋ ਚੰਗੇ ਸਵਾਦ ਜਾਂ ਸ਼ਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹੋਵੇ। ਸਹਿਯੋਗੀ ਅਲੋਚਨਾ ਸਮੇਤ, ਧਰਮਾਂ ਜਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲੇ, ਜਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਜਾਂ ਸ਼ਬਦ ਜਾਂ ਸੰਪਰਦਾਇਕ ਰਵੱਈਏ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਸਮੇਤ। ਅਸ਼ਲੀਲ, ਅਪਮਾਨਜਨਕ, ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ, ਝੂਠੇ ਅਤੇ ਸੰਕੇਤਕ, ਅੱਧ-ਸੱਚ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਕਈ ਭੜਕਾਊ ਖਬਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ। 

ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ 'ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ 'ਤੇ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਚੈਨਲ ਝੂਠੇ ਦਾਅਵੇ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਜਾਂ ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗਲਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੈਨਲਾਂ ਦੇ ਕਈ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਨਿਊਜ਼ ਐਂਕਰਾਂ ਨੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਣ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਮਨਘੜਤ ਅਤੇ ਅਤਿਕਥਨੀ ਵਾਲੇ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।

ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਟੈਗਲਾਈਨਾਂ ਜਾਂ ਸੁਰਖੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦਾ ਵੀ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ 'ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਪਰਮਾਣੂ ਪੁਤਿਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਤ', 'ਜੇਲੇਂਸਕੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਕਾਰਵਾਈ ਤੋਂ ਚਿੰਤਤ'। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੇ ਗੈਰ-ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਦਾਅਵੇ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਤੀਜਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।

ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ 'ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਚੈਨਲ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ 'ਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਮਲੇ ਦੇ ਸਬੂਤ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਮਨਘੜਤ ਤਸਵੀਰਾਂ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮਕਸਦ ਸਿਰਫ਼ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਭਰਮਾਉਣਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੰਦਰ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਦਿੱਲੀ ਦੰਗਿਆਂ 'ਤੇ ਸੂਚਨਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇਕ ਨਿਊਜ਼ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਤਲਵਾਰ ਫੜੀ ਹੋਈ ਵੀਡੀਓ ਕਲਿਪਿੰਗ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕ ਹੋਰ ਚੈਨਲ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਦਾਅਵੇ ਕਿ ਧਾਰਮਿਕ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਹਿੰਸਾ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਸੀ।

ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਨਿੱਜੀ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲਾਂ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਸੰਸਦੀ, ਭੜਕਾਊ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਸਵੀਕਾਰਨਯੋਗ ਭਾਸ਼ਾ, ਫਿਰਕੂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਅਤੇ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਹਵਾਲਿਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਬਹਿਸਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਵਿਰੁੱਧ ਸਾਵਧਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਦਰਸ਼ਕਾਂ 'ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰਕੂ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।