ਅੱਜ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਬਜਟ ਸੈਸ਼ਨ ’ਚ ਰਾਜ ਦਾ ਬਜਟ 2025-26 ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਜਟ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈ ਕੈਬਨਿਟ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਦਿੱਲੀ ਬਜਟ ਵਿਚ ਸਮਾਜਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾ ਲਈ 3227 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਇਸ ਵੇਲੇ 9.50 ਲੱਖ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਹਨ,
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ 4.02 ਲੱਖ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨਾਗਰਿਕ, 4.18 ਲੱਖ ਵਿਧਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਦੁਖੀ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ 1.30 ਲੱਖ ਅਪਾਹਜ ਵਿਅਕਤੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਬੁਢਾਪਾ ਪੈਨਸ਼ਨ 2 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 2.5 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਕਰ ਦਿਤੀ ਗਈ ਹੈ। 70 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਪੈਨਸ਼ਨ 2.5 ਤੋਂ 3 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਹੋਵੇਗੀ।ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਇਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਲਈ 30 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬਜਟ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਹੈ।
ਇਕ ਨਵਾਂ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਸਰਕਟ ਅਤੇ ਵਿੰਟਰ ਦਿੱਲੀ ਫੈਸਟੀਵਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਕ ਨਵਾਂ ਟੂਰਿਸਟ ਸਰਕਟ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿਚ ਵਾਰ ਮੈਮੋਰੀਅਲ, ਡਿਊਟੀ ਮਾਰਗ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਸੰਸਦ ਇਮਾਰਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੇਗੀ। ਵਿੰਟਰ ਦਿੱਲੀ ਫੈਸਟੀਵਲ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ, ਫੂਡ ਫੈਸਟੀਵਲਾਂ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਵਰਗੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਨਾਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੀਸ਼ਮਹਿਲ ਵੀ ਟਿਕਟਾਂ ਲੈ ਕੇ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਬਜਟ ’ਚ ਸਿੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਲਈ 886 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬਜਟ ਅਲਾਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੀਐਮ ਸ੍ਰੀ ਸਕੂਲ ਪੀਐਮ ਸ੍ਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਤਰਜ਼ ’ਤੇ ਖੋਲ੍ਹੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਸ ਲਈ 100 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਪੰਡਿਤ ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਮਾਲਵੀਆ ਵਿਦਿਆ ਸ਼ਕਤੀ ਮਿਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਲਈ 21 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਕਮ ਅਲਾਟ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਦਿੱਲੀ ਦੇ 100 ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਭਾਸ਼ਾ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਖੋਲ੍ਹੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਏਪੀਜੇ ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ ਦੇ ਨਾਮ ’ਤੇ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਵਿਚ 19 ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਲਈ 21 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬਜਟ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। 175 ਨਵੀਆਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਲੈਬਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ, ਜਿਸ ਲਈ 50 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏ ਜਾਣਗੇ। ਸਮਾਰਟ ਕਲਾਸਾਂ ਲਈ 100 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣਗੇ।
ਮੁਫ਼ਤ ਲੈਪਟਾਪ ਦਿਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਦਸਵੀਂ ਪਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ 1200 ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈਪਟਾਪ ਦਿਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਸ ਲਈ 20 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਨਰੇਲਾ ਵਿਚ ਇਕ ਸਿੱਖਿਆ ਕੇਂਦਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਖੇਡਾਂ, ਤਕਨੀਕੀ ਆਦਿ ਲਈ ਫੰਡ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਾਣੀ ਦੇ ਟੈਂਕਰ ਮਾਫ਼ੀਆ ਲਈ ਇਕ 7PS ਸਿਸਟਮ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਰੇਕ ਟੈਂਕਰ ਵਿਚ 7PS ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਲਈ ਇੱਕ ਕਮਾਂਡ ਸੈਂਟਰ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇਹ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰੇਖਾ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਲਈ 6874 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬਜਟ ਅਲਾਟ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ 10 ਤੋਂ 12 ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਨੂੰ 1,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਅੱਧ-ਨਿਰਮਾਣ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਅਰੋਗਿਆ ਆਯੂਸ਼ ਮੰਦਰ ਲਈ 320 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬਜਟ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਨ ਅਰੋਗਿਆ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਵਾਧੂ ਬੀਮਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰੇਖਾ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਮੈਂ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸੈਕਟਰ ਲਈ 4”S92 ਨੂੰ 696 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਲਾਟ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਮਿਲ ਸਕਣ। ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਝੁੱਗੀਆਂ-ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਬਜਟ ਵਿਚ ਯਮੁਨਾ ਦੀ ਸਫਾਈ ਲਈ 9 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਕਮ ਅਲਾਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 500 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਬਜਟ ਦਾ ਇਕ ਵੱਖਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ ਸੀਵਰੇਜ ਪਲਾਂਟ ਲਈ ਅਲਾਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਨਾਲੀਆਂ ਦਾ ਗੰਦਾ ਪਾਣੀ ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਨਾ ਡਿੱਗੇ। ਆਧੁਨਿਕ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਖਰੀਦਣ ਲਈ 40 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ 2 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਮਦਦ ਵੀ ਮੰਗੀ ਗਈ ਹੈ।
ਬਜਟ ਵਿਚ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਲਈ ਇਕ ਵੱਡਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰ ਵਪਾਰੀਆਂ ਲਈ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਆਸਾਨੀ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰੇਗੀ। ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਠੋਸ ਰੋਡਮੈਪ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਉਦਯੋਗਿਕ ਨੀਤੀ ਲਿਆਵਾਂਗੇ। ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਵੇਅਰਹਾਊਸਿੰਗ ਨੀਤੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਅਸੀਂ ਸਿੰਗਲ ਵਿੰਡੋ ਸਿਸਟਮ ਲਿਆਵਾਂਗੇ।
ਵਪਾਰੀ ਭਲਾਈ ਬੋਰਡ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਪੋਲਟਰੀ, ਮਧੂ-ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ, ਹੱਥਖੱਡੀ ਅਤੇ ਕੁਟੀਰ ਉਦਯੋਗਾਂ ਲਈ ਨਿਯਮ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਸ ਲਈ 50 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬਜਟ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਗਲੋਬਲ ਸੰਮੇਲਨ ਹਰ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰੇਖਾ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਭੋਜਨ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਧਾਉਣ ਲਈ, ਸਵਰਗੀ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਦੇ ਨਾਮ ’ਤੇ 100 ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਕੰਟੀਨ ਖੋਲ੍ਹੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਇਸ ਲਈ 100 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ।