ਦੇਸ਼ 'ਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਵਾਧਾ
ਹੁਣ 1000 ਮਰਦਾਂ ਪਿੱਛੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੋਈ 1,020
ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਬਣਿਆ ਇਹ ਰਿਕਾਰਡ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਦੂਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਹੌਲੀ ਹੋ ਰਹੀ ਜਨਮ ਦਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਰਿਕਾਰਡ 'ਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਮਰਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਔਰਤਾਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਧੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦਾ ਪੱਖ ਲਿਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਡਾਊਰੀਆਂ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਕਾਰਨ ਬੋਝਅਤੇ ਮਹਿੰਗਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੈਕਸ-ਚੋਣਵੇਂ ਗਰਭਪਾਤ ਨੂੰ ਗ਼ੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਪ੍ਰਥਾ ਜਾਰੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਅਨੁਪਾਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ।
1992 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਸਿਹਤ ਸਰਵੇਖਣ (NFHS) ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿਚ ਮਰਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਔਰਤਾਂ ਹਨ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਫੈਮਿਲੀ ਹੈਲਥ ਸਰਵੇ (NFHS ) ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਸੰਸਕਰਣ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿਚ 1,000 ਮਰਦਾਂ ਲਈ 1,020 ਔਰਤਾਂ ਸਨ। ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿਚ ਕਿਹਾ, “ਭਾਰਤ ਵਿਕਸਿਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਲੀਗ ਵਿਚ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ, “ਵਿਕਸਿਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ 1000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਨੈਸ਼ਨਲ ਫੈਮਿਲੀ ਹੈਲਥ ਸਰਵੇ-5 ਦੇ ਦੂਜੇ ਪੜਾਅ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕੁੱਲ ਜਣਨ ਦਰ (ਟੀਐਫਆਰ) ਜਾਂ ਇੱਕ ਔਰਤ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਦੀ ਔਸਤ ਸੰਖਿਆ 2.2 ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੇ 2 ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਪ੍ਰੈਵਲੈਂਸ ਰੇਟ (ਸੀਪੀਆਰ) ਵੀ ਵਧਿਆ ਹੈ ਅਤੇ 54 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 67 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਆਪਣੇ ਜਣਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਜਨਮ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਪਰਿਵਾਰ ਨਿਯੋਜਨ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਵਿਆਹ/ਯੂਨੀਅਨ ਵਿੱਚ ਦੇਰ ਨਾਲ ਦਾਖਲੇ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਬਿਹਤਰ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸੁਧਾਰ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਨੈਸ਼ਨਲ ਫੈਮਿਲੀ ਹੈਲਥ ਸਰਵੇ (NFHS-5) ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਰਵੇਖਣ ਮੁਤਾਬਕ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ ਬਿਹਤਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ 1,000 ਮਰਦਾਂ ਪਿੱਛੇ 1,037 ਔਰਤਾਂ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ 985 ਔਰਤਾਂ ਹਨ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ NFHS-4 (2019-2020) ਵਿੱਚ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ 1,000 ਮਰਦਾਂ ਪਿੱਛੇ 1,009 ਔਰਤਾਂ ਸਨ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 956 ਸੀ।