ਐਨ.ਸੀ.ਈ.ਆਰ.ਟੀ. ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ, ਮੁਗਲ, ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਵੀ ਗਾਇਬ
ਮੁਗਲ, ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਵੀ ਗਾਇਬ, ਮਹਾਕੁੰਭ ਅਤ ‘ਪਵਿੱਤਰ ਭੂਗੋਲ’ ਨੂੰ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਐੱਨ.ਸੀ.ਈ.ਆਰ.ਟੀ. ਦੀਆਂ ਸੱਤਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀਆਂ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ’ਚੋਂ ਮੁਗਲਾਂ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹਵਾਲੇ ਹਟਾ ਦਿਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ, ਪਵਿੱਤਰ ਭੂਗੋਲ, ਮਹਾਕੁੰਭ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਅਤੇ ‘ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ’ ਤੇ ‘ਬੇਟੀ ਬਚਾਓ, ਬੇਟੀ ਪੜ੍ਹਾਓ’ ਵਰਗੀਆਂ ਸਰਕਾਰੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ’ਤੇ ਪਾਠ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਇਸ ਹਫਤੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਨਵੀਆਂ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ਨਵੀਂ ਕੌਮੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ (ਐਨ.ਈ.ਪੀ.) ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਕੌਮੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਫਰੇਮਵਰਕ (ਐਨ.ਸੀ.ਐਫ.ਐਸ.ਈ.) 2023 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਸਕੂਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ’ਚ ਭਾਰਤੀ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ, ਦਰਸ਼ਨ, ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਸੰਗ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸੰਪਰਕ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ’ਤੇ ਐੱਨ.ਸੀ.ਈ.ਆਰ.ਟੀ. ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਸਿਰਫ ਪਹਿਲਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ’ਚ ਦੂਜਾ ਭਾਗ ਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਟਿਪਣੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਕਿ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਦੂਜੇ ਭਾਗ ’ਚ ਛੱਡੇ ਗਏ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਐੱਨ.ਸੀ.ਈ.ਆਰ.ਟੀ. ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁਗਲਾਂ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ- ਜਿਸ ’ਚ ਤੁਗਲਕ, ਖਿਲਜੀ, ਮਮਲੂਕ ਅਤੇ ਲੋਧੀ ਵਰਗੇ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਪੂਰਵਕ ਵੇਰਵਾ ਅਤੇ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਦੋ ਪੰਨਿਆਂ ਦੀ ਸਾਰਨੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਨੂੰ 2022-23 ’ਚ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਅਪਣੇ ਸਿਲੇਬਸ ਨੂੰ ਤਰਕਸੰਗਤ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਹਟਾ ਦਿਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਨਵੀਂ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਨੇ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹਵਾਲੇ ਹਟਾ ਦਿਤੇ ਹਨ।
ਕਿਤਾਬ ’ਚ ਹੁਣ ਸਾਰੇ ਨਵੇਂ ਅਧਿਆਇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਮੁਗਲਾਂ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ ਦਾ ਕੋਈ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਮਾਜਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ‘ਐਕਸਪਲੋਰਿੰਗ ਸੋਸਾਇਟੀ: ਇੰਡੀਆ ਐਂਡ ਬਿਓਂਡ’ ’ਚ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਗਧ, ਮੌਰੀਆ, ਸ਼ੁੰਗਸ ਅਤੇ ਸੱਤਗੱਡੀਆਂ ਬਾਰੇ ਨਵੇਂ ਅਧਿਆਇ ਹਨ ਜੋ ‘ਭਾਰਤੀ ਨੈਤਿਕਤਾ’ ’ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸੰਸਕਰਣ ’ਚ ‘ਕਿਵੇਂ ਧਰਤੀ ਪਵਿੱਤਰ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ’ ਨਾਮਕ ਇਕ ਅਧਿਆਇ ਵੀ ਹੈ ਜੋ ਇਸਲਾਮ, ਈਸਾਈ ਧਰਮ, ਯਹੂਦੀ ਧਰਮ, ਅਤੇ ਪਾਰਸੀ ਧਰਮ, ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ, ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਰਗੇ ਧਰਮਾਂ ਲਈ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਪਵਿੱਤਰ ਅਤੇ ਤੀਰਥ ਮੰਨੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਥਾਨਾਂ ’ਤੇ ਕੇਂਦਰਤ ਹੈ।
ਇਸ ਅਧਿਆਇ ’ਚ ‘ਪਵਿੱਤਰ ਭੂਗੋਲ’ ਵਰਗੇ ਸੰਕਲਪਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ’ਚ 12 ਜਯੋਤਿਰਲਿੰਗਾਂ, ਚਾਰ ਧਾਮ ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ‘ਸ਼ਕਤੀ ਪੀਠਾਂ’ ਵਰਗੇ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਅਧਿਆਇ ’ਚ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਸੰਗਮ, ਪਹਾੜਾਂ ਅਤੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਦਾ ਵੀ ਵੇਰਵਾ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਪਾਠ ’ਚ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦਾ ਇਕ ਹਵਾਲਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਬਦਰੀਨਾਥ ਅਤੇ ਅਮਰਨਾਥ ਦੀਆਂ ਬਰਫੀਲੀ ਚੋਟੀਆਂ ਤੋਂ ਕੰਨਿਆਕੁਮਾਰੀ ਦੇ ਦਖਣੀ ਸਿਰੇ ਤਕ ਤੀਰਥਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦਸਿਆ ਸੀ।
ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ’ਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਵਰਣ-ਜਾਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਸ਼ੁਰੂ ’ਚ ਸਮਾਜਕ ਸਥਿਰਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ’ਚ ਇਹ ਸਖਤ ਹੋ ਗਈ, ਖਾਸ ਕਰ ਕੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈਆਂ।
ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ’ਚ ਪਰਿਆਗਰਾਜ ’ਚ ਹੋਏ ਮਹਾਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦਾ ਵੀ ਕਿਤਾਬ ’ਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਲਗਭਗ 66 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ’ਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਭਾਜੜ ਦਾ ਕੋਈ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਸ ’ਚ 30 ਤੀਰਥ ਮੁਸਾਫ਼ਰਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਕਈ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ।
ਕਿਤਾਬ ’ਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਬਾਰੇ ਇਕ ਅਧਿਆਇ ਵੀ ਹੈ, ਜਿਸ ’ਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣੇ ਘਰਾਂ ’ਚ ਕੌਮੀ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਹ 2004 ’ਚ ਬਦਲ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਇਕ ਨਾਗਰਿਕ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਅਪਣੇ ਦੇਸ਼ ’ਚ ਮਾਣ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨਾ ਉਸ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਨਿਯਮ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤ ’ਚ ਚੁਨੌਤੀ ਦਿਤੀ।
ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ‘ਪੂਰਵੀ’ ’ਚ, 15 ਕਹਾਣੀਆਂ, ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ’ਚੋਂ, ਨੌਂ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕਾਂ ਜਾਂ ਫੀਚਰ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਪਾਤਰ ਹਨ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ, ਏ.ਪੀ.ਜੇ. ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ ਅਤੇ ਰਸਕਿਨ ਬਾਂਡ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ‘ਹਨੀਕੰਬ’ ਨਾਂ ਦੀ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ 17 ਕਹਾਣੀਆਂ, ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲਿਖਤਾਂ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਚਾਰ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਸਨ।
ਐਨ.ਸੀ.ਈ.ਆਰ.ਟੀ. ਦੀਆਂ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੇ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਦੀ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੇ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਸੁਧਾਰ ਨੂੰ ‘ਭਗਵਾਕਰਨ’ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਸਮਝਦੇ ਹਨ। ਐੱਨ.ਸੀ.ਈ.ਆਰ.ਟੀ. ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਦਿਨੇਸ਼ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸਕਲਾਨੀ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਪੀ.ਟੀ.ਆਈ. ਨੂੰ ਦਿਤੇ ਇਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ’ਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ‘‘ਦੰਗਿਆਂ ਬਾਰੇ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।’’