ਨਹੀਂ ਰਹੇ 'ਫਾਈਬਰ ਆਪਟਿਕਸ ਦੇ ਪਿਤਾ' ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਸਾਇੰਸਦਾਨ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕਪਾਨੀ  

Narinder Singh Kapany

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: 'ਫਾਈਬਰ ਆਪਟਿਕਸ ਦੇ ਪਿਤਾ' ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਾਇੰਸਦਾਨ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕਪਾਨੀ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ 94 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਨ। ਡਾਕਟਰ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕਪਾਨੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ 10 ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ “ਫਾਈਬਰ-ਆਪਟਿਕਸ ਦੇ ਪਿਤਾ” ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਵੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਫੌਰਚਿਊਨ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ “ਅਨਸੰਗ ਹੀਰੋਜ਼” ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ 22 ਨਵੰਬਰ, 1999 ਦੇ ਇਸ ਅੰਕ ਵਿਚ ਸਦੀ ਦਾ ਬਿਜ਼ਨੈੱਸਮੈਨ ਦੱਸਿਆ ਸੀ।

ਮੋਗਾ ਵਿਚ ਜੰਮੇ, ਕਪਾਨੀ ਨੇ ਆਗਰਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਲੰਡਨ ਦੇ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ ਐਂਡ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਆਪਟਿਕਸ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਡਿਗਰੀ ਡਾਕਟਰੇਟ ਲੰਡਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ 1955 ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਚਲੇ ਜਾਣ ਤੇ, ਉਹ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਬਣ ਕੇ ਚਰਚਾ ਵਿਚ ਆ ਗਏ।

ਡਾ ਕਪਾਨੀ ਦੀ ਫਾਈਬਰ ਆਪਟਿਕ ਸੰਚਾਰ, ਲੇਜ਼ਰ, ਬਾਇਓ-ਮੈਡੀਕਲ ਉਪਕਰਣ, ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਿਗਰਾਨੀ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੇਟੈਂਟ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਯੂਐਸ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇਨਵੈਂਟਸ ਕਾਉਂਸਲ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣੇ। ਨਾਮ, ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਅਤੇ ਅਵਾਰਡਾਂ ਆਉਣ ਲੱਗੀਆਂ। ਇਸ ਸਮੇਂ, ਉਹ ਕਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੁਸਾਇਟੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਫੈਲੋ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਇਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ, ਆਪਟੀਕਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਆਫ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਅਮੈਰੀਕਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫਾਰ ਐਡਵਾਂਸਮੈਂਟ ਸਾਇੰਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਫਾਈਬਰ ਆਪਟਿਕਸ ਦੇ ਖੋਜੀ, ਉੱਤਮ ਸਾਇੰਸਦਾਨ, ਸਮਾਜਸੇਵੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਕਲਾ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਾਰਨ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਵਾਲੀ ਗੁਰਸਿੱਖ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਕੂਚ ਕਰ ਗਏ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਅਕਾਦਮਿਕ ਖੇਤਰ ਚ ਯੋਗਦਾਨ ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਮਣ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਲਾਹਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।  ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਕਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਚੇਅਰਾਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਸਨਫਰੈਂਸਿਸਕੋ ਦੇ ਏਸ਼ੀਅਨ ਕਲਾ ਅਜਾਇਬਘਰ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਕਲਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਲਵਾਈ।

ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਪਾਸ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਨਮੋਲ ਵਸਤਾਂ ਸੰਭਾਲੀਆਂ ਹੋਈਆ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਅਤੇ ਦੂਰ ਅੰਦੇਸ਼ੀ ਦਾ ਪਤਾ ਏਥੋਂ ਲੱਗਦੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ 70 ਵਿਆਂ ਚ ਸਿੱਖ ਸੰਸਾਰ ਨਾਂ ਦਾ ਰਸਾਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ 1984 ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਏ ਮਨੁੱਖੀ ਘਾਣ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਪੂਰੇ ਪੰਨੇ ਉੱਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਛਪਵਾਈ।