ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ 3 ਦਸੰਬਰ ਦਾ ਇੱਕ ਯਾਦਗਾਰ ਦਿਨ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ, ਸਾਲ 1971 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਭਾਰਤ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਬੋਲ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਕਰਾਰੀ ਹਾਰ ਹੋਈ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਜੰਗ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਗੱਲ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਤਕਾਲੀਨ ਅਮਰੀਕਨ ਪ੍ਰੈਸੀਡੈਂਟ ਰਿਚਰਡ ਨਿਕਸਨ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰਾਇਮ ਮਿਨਿਸਟਰ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਵੀ ਆਹਮੋ- ਸਾਹਮਣੇ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਅੱਖ ਵਿਖਾਉਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਕਿਸੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਅੱਗੇ ਰਿਚਰਡ ਦੀ ਇੱਕ ਨਹੀਂ ਚੱਲੀ।
- ਬਗ਼ਾਵਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਭੁੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਬਲਾਤਕਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ।
- ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਹੀ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਅੱਗੇ ਆਇਆ। ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਭੱਜ ਰਹੇ ਸ਼ਰਣਾਰਥੀਆਂ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਖੋਲ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
- ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਉੱਤੇ ਹਮਲੇ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਹੀ ਗੱਲ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਆਈ।
- ਇਸ ਸਮੇਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਿਚਰਡ ਨਿਕਸਨ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦਖਲਅੰਦਾਜੀ ਨਾ ਕਰੇ।
- ਪਰ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਨਿਕਸਨ ਦੀ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸਤੋਂ ਨਿਕਸਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਬੇਇੱਜ਼ਤੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਈ।
- ਇਸ ਦੇ ਚਲਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸੱਤਵਾਂ ਬੇੜਾ ਵੀ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਅਡਵਾਇਜਰ ਹੇਨਰੀ ਕਿਸਿੰਜਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੀ ਯਾਤਰਾ ਉੱਤੇ ਆਏ ਸਨ।
- ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਕਿਸਿੰਜਰ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਆਰਮੀ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁਲਮ ਢਾ ਰਹੀ ਹੈ।
- ਪਰ ਕਿਸਿੰਜਰ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਤੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
- ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਧਮਕੀ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਕਰੋਗੇ ਤਾਂ ਫਿਰ ਸਾਨੂੰ ਹੀ ਕੁੱਝ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ।
- ਜਦੋਂ ਕਿਸਿੰਜਰ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੋ ਤੁਸੀਂ, ਤੱਦ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਉਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਜਨਰਲ ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਦੇ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਸਾਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲੈਣੀ ਪਵੇਗੀ।
- ਜਨਰਲ ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਦੀ ਤਰਫ ਇਸ਼ਾਰਾ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਸਿੱਧੀ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰੇਗਾ।
ਸਿਰਫ 13 ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜੰਗ
- ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਜਨਰਲ ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਨੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਬਚਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਹਫਤੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਪੂਰਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਨੇਸਤਨਾਬੂਦ ਕਰ ਦੇਣਗੇ।
- 3 ਦਸੰਬਰ 1971 ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਹੀ ਭਾਰਤ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਬੋਲ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪਾਕਿ ਫੌਜ ਟਿਕ ਨਹੀਂ ਸਕੀ।
- 13 ਦਿਨ ਚਲੇ ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਪਾਕਿ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਦੀ ਖਾਣੀ ਪਈ ਅਤੇ 16 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪਾਕਿ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
- ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ 91000 ਪਾਕਿ ਯੁੱਧਬੰਦੀ ਕੈਦ ਕਰ ਭਾਰਤ ਲਿਆਏ ਗਏ ਸਨ। ਪਰ ਪਾਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਬੇਨਤੀ ਉੱਤੇ ਸਾਰੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਯੁੱਧਬੰਦੀ ਰਿਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।
- ਲੜਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਜਨਰਲ ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੀਲਡ ਮਾਰਸ਼ਲ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।