2018 ’ਚ ਭਾਰਤ ਨੇ ਟਰੂਡੋ ਨੂੰ ਕੈਪਟਨ ਨਾਲ ਮਿਲਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਸੀ : ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੀ ਰੀਪੋਰਟ

Capt. Amrinder Singh with Harjit Sajjan and Justin Trudeau

ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਰਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਹਰਜੀਤ ਸੱਜਣ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਅਤਿਵਾਦੀ ਕਹਿਣ ਕਾਰਨ ਪਹਿਲਾਂ ਟਰੂਡੋ ਨੇ ਮੁਲਾਕਾਤ ਤੋਂ ਕਰ ਦਿਤਾ ਸੀ ਇਨਕਾਰ

ਅਟਾਵਾ: ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਇਕ ਅਖ਼ਬਾਰ ‘ਦ ਗਲੋਬ ਐਂਡ ਮੇਲ’ ਨੇ ਸੂਤਰਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਤੋਂ ਖ਼ਬਰ ਨਸ਼ਰ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ 2018 ’ਚ ਭਾਰਤ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਸਟਿਨ ਟਰੂਡੋ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਤਕ ਉਤਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤਕ ਉਹ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਹਰਜੀਤ ਸੱਜਣ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਵੱਖਵਾਦੀਆਂ ਬਾਰੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਸੁਣਨ ਲਈ ਤਤਕਾਲੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ।

ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੀ ਰੀਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਲ 2018 ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਜਸਟਿਨ ਟਰੂਡੋ ਅਤੇ ਹਰਜੀਤ ਸੱਜਣ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ’ਚ ਆ ਰਹੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ ਤਾਂ ਹੀ ਉਤਰਨ ਦਿਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਜੇਕਰ ਉਹ ਮੀਟਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਣਗੇ। ਪਹਿਲਾਂ ਟਰੂਡੋ ਅਤੇ ਹਰਜੀਤ ਸੱਜਣ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਕੁੱਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਤਤਕਾਲੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਹਰਜੀਤ ਸੱਜਣ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਵਰਲਡ ਸਿੱਖ ਆਰਗੇਨਾਈਜੇਸ਼ਨ ਦੇ ਮੁਖੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਅਤਿਵਾਦੀ ਦਸਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਕਿਸੇ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣਗੇ।

ਪਰ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਵੱਖਵਾਦੀਆਂ ਬਾਰੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ’ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਤਕਾਲੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਮਿਲਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਲੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਉਤਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣ ਲਈ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸ਼ਰਤ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮੀਟਿੰਗ ’ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਡੋਜ਼ੀਅਰ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਜਿਸ ’ਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਕੁੱਝ ਸਿੱਖ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਰੁਧ ਭਾਰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। 

ਇਹ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਸਿੱਖ ਵੱਖਵਾਦੀਆਂ ਵਿਰੁਧ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਕੈਨੇਡਾ ’ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਉਣ ਦੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨੇ ‘ਅਤਿਵਾਦੀ’ ਐਲਾਨਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਸੂਚੀ ’ਚ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸਰ੍ਹੀ, ਬੀ.ਸੀ. ਵਿਚ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੈਨੇਡੀਆਈ ਸਿੱਖ ਆਗੂ ਨਿੱਝਰ ਦੇ ਕਤਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਤਣਾਅ ਵਧ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਟਰੂਡੋ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਸੁਝਾਅ ਦਿਤਾ ਸੀ ਕਿ ਨਿੱਝਰ ਦੀ ਮੌਤ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਏਜੰਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਖਾਰਜ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਇਹ ਦੋਸ਼ ਬੇਬੁਨਿਆਦ ਹਨ।

ਅਖ਼ਬਾਰ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਨੂੰ ਵੀ ‘ਸੁਹਾਵਣਾ ਨਹੀਂ’ ਦਸਿਆ ਗਿਆ। ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵਲੋਂ ਸੂਚੀ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨ ਦੇ ਭਰੋਸੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਭਾਰਤੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਖਾਸ ਕਰ ਕੇ ਕਿਉਂਕਿ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਕਹਿ ਦਿਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਲਈ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ, ਜੋ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਹਨ। 

ਹਾਲ ਹੀ ’ਚ, ਆਰ.ਸੀ.ਐਮ.ਪੀ. ਨੇ ਐਡਮਿੰਟਨ ’ਚ ਤਿੰਨ ਨੌਜੁਆਨ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ ਨਿੱਝਰ ਦੇ ਕਤਲ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ। ਨਿੱਝਰ ‘ਸਿੱਖਸ ਫਾਰ ਜਸਟਿਸ’ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ 2021 ’ਚ ਅਤਿਵਾਦੀ ਐਲਾਨੇ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਦੇ ਰੂਪ ’ਚ ਵੇਖਦੇ ਹਨ। 

ਡੋਜ਼ੀਅਰ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਜਾਸੂਸੀ ਸੇਵਾ ਸੀ.ਐਸ.ਆਈ.ਐਸ. ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਵੱਖਵਾਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਾਸੂਸੀ ਸੇਵਾ ‘ਰਾਅ’ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੀ.ਐਸ.ਆਈ.ਐਸ. ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਮੈਨੇਜਰ ਡੈਨ ਸਟੈਂਟਨ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਜਾਸੂਸੀ ਸੇਵਾ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਬਾਰੇ ਸ਼ੱਕ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤਾ।

ਵਿਵਾਦਮਈ ਰਿਹਾ ਸੀ ਟਰੂਡੋ ਦਾ ਭਾਰਤ ਦੌਰਾ

ਟਰੂਡੋ ਨੇ 17 ਤੋਂ 23 ਫ਼ਰਵਰੀ, 2018 ਤਕ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਦੌਰਾ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ। ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਿਰਾਸ਼ਾਜਨਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹੋਈ, ਕਿਉਂਕਿ ਟਰੂਡੋ ਦੇ ਵਫ਼ਦ ਦਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ’ਤੇ ਇਕ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ, ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਕੈਬਨਿਟ ਦਾ ਕੋਈ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਦੌਰੇ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਇਸ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਮਕਾਜ ਦੀ ਘਾਟ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚਣ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਵਿਵਾਦ ਉਦੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਜਸਪਾਲ ਅਟਵਾਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਤਲ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਇਕ ਅਤਿਵਾਦੀ ਸਮੂਹ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਟਰੂਡੋ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿਚ ਰਾਤ ਦੇ ਖਾਣੇ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਇਸ ਲੜੀ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਕੂਟਨੀਤਕ ਅਸਫਲਤਾ ਵਜੋਂ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ।