ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੇ ਮਕਬੂਜ਼ਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ’ਚ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ, ਕਈ ਲਾਪਤਾ
ਵੀਰਵਾਰ ਰਾਤ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਹੜ੍ਹ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ
ਪੇਸ਼ਾਵਰ/ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ : ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ’ਚ ਪਿਛਲੇ 36 ਘੰਟਿਆਂ ’ਚ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 214 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ।
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੌਤਾਂ ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਸੂਬੇ ’ਚ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ’ਚ ਹੜ੍ਹ ਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਹੜ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਈ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਕਸ਼ਮੀਰ (ਪੀ.ਓ.ਕੇ.) ਦੇ ਗਿਲਗਿਤ-ਬਾਲਟਿਸਤਾਨ ’ਚ ਕਾਰਾਕੋਰਮ ਹਾਈਵੇਅ ਅਤੇ ਬਾਲਟਿਸਤਾਨ ਹਾਈਵੇਅ ਸਮੇਤ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੜਕਾਂ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿਤੀ ਹੈ ਕਿ ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਸੂਬੇ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਬਾਰਸ਼ 21 ਅਗੱਸਤ ਤਕ ਰੁਕ-ਰੁਕ ਕੇ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਸੂਬਾਈ ਆਫ਼ਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਥਾਰਟੀ (ਪੀ.ਡੀ.ਐੱਮ.ਏ.) ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਦਸਿਆ ਕਿ ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ’ਚ ਪਿਛਲੇ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਆਏ ਹੜ੍ਹ ਕਾਰਨ 14 ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ 12 ਬੱਚਿਆਂ ਸਮੇਤ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 198 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਕਈ ਲਾਪਤਾ ਹਨ। ਪੀ.ਡੀ.ਐਮ.ਏ. ਅਨੁਸਾਰ, ਬੁਨੇਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 92 ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ। ਹੋਰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿਚ ਮਾਨਸੇਹਰਾ, ਬਾਜੌਰ, ਬਾਟਾਗ੍ਰਾਮ, ਲੋਅਰ ਦੀਰ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਗਲਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਪੀ.ਡੀ.ਐਮ.ਏ. ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਜਾਂ ਜ਼ਖਮੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੋਰ ਵਧਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਲਾਪਤਾ ਹਨ। ਪੀ.ਡੀ.ਐਮ.ਏ. ਦੀ ਰੀਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ‘‘ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਮੀਨ ਅਲੀ ਗੰਡਾਪੁਰ ਵਲੋਂ ਜਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੜ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਲਈ ਕੁਲ 50 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।’’
ਸੂਬਾਈ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਦੋ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਕ ਖਰਾਬ ਮੌਸਮ ਕਾਰਨ ਦੁਖਦਾਈ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਮੋਹਮੰਦ ਕਬਾਇਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਦੋ ਮੈਂਬਰਾਂ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਰਾਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਸੂਬੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਇਕ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਵਿਚ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹੜ੍ਹ ਕੰਟਰੋਲ ਰੂਮ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਿਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦਸਿਆ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਕਸ਼ਮੀਰ (ਪੀ.ਓ.ਕੇ.) ਦੇ ਗਿਲਗਿਤ-ਬਾਲਟਿਸਤਾਨ ’ਚ ਗਿਜ਼ਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ’ਚ ਹੜ੍ਹ ਕਾਰਨ 8 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 2 ਹੋਰ ਲਾਪਤਾ ਹੋ ਗਏ। ਹੜ੍ਹ ਨੇ ਇਕ ਦਰਜਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਘਰਾਂ, ਕਈ ਗੱਡੀਆਂ, ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਇਕਾਈਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਕਾਰਾਕੋਰਮ ਹਾਈਵੇਅ ਅਤੇ ਬਾਲਟਿਸਤਾਨ ਹਾਈਵੇਅ ਸਮੇਤ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਧਮਣੀਆਂ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਉਤੇ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਨੀਲਮ ਘਾਟੀ ਨੂੰ ਵੀ ਵੱਡੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਥਾਵਾਂ ਉਤੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਗਿਆ। ਲਿੰਕ ਰੋਡ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੱਤੀ ਗਲੀ ਝੀਲ ਬੇਸ ਉਤੇ ਡੇਰਾ ਲਗਾ ਰਹੇ 600 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਜਗ੍ਹਾ ਉਤੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਹੜ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਾਵਤ ਨਾਲੇ ਉਤੇ ਦੋ ਸੰਪਰਕ ਪੁਲਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਤੋੜ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਜਾਗਰਣ ਨਾਲੇ ਵਿਚ ਉੱਜਣ ਨਾਲ ਕੁੰਡਲ ਸ਼ਾਹੀ ਵਿਚ ਇਕ ਪੁਲ ਟੁੱਟ ਗਿਆ। ਨਦੀ ਕਿਨਾਰੇ ਇਕ ਸੁੰਦਰ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਅਤੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਤਿੰਨ ਘਰ ਵੀ ਵਹਿ ਗਏ। ਜੇਹਲਮ ਘਾਟੀ ’ਚ ਪਲਹੋਟ ’ਚ ਬੱਦਲ ਫਟਣ ਨਾਲ ਹੜ੍ਹ ਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸੜਕ ਦਾ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸਾ ਨੁਕਸਾਨਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦਰਜਨਾਂ ਵਾਹਨ ਫਸੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਨੀਲਮ ਨਦੀ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਣ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਹੜ੍ਹ ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਦੀ ਕਿਨਾਰੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਪਰਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਪੀਓਕੇ ਦੇ ਮੁਜ਼ੱਫਰਾਬਾਦ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸਰਲੀ ਸਾਚਾ ਪਿੰਡ ’ਚ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਕਾਰਨ ਇਕ ਘਰ ਢਹਿ ਗਿਆ, ਜਿਸ ’ਚ ਇਕ ਪਰਵਾਰ ਦੇ 6 ਮੈਂਬਰ ਦੱਬ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦਾ ਖਦਸ਼ਾ ਹੈ।
ਸੁਧਨੋਤੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ’ਚ ਇਕ 26 ਸਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਨਦੀ ’ਚ ਵਹਿ ਜਾਣ ਨਾਲ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦਕਿ ਬਾਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ’ਚ ਇਕ 57 ਸਾਲਾ ਔਰਤ ਦੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦਾ ਘਰ ਢਹਿ ਗਿਆ। ਜੂਨ ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੋਂ, ਮਾਨਸੂਨ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ, ਭਾਰੀ ਬਾਰਸ਼ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਈ ਹੈ - ਖ਼ਾਸਕਰ ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ - ਘਾਤਕ ਹੜ੍ਹ, ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਅਤੇ ਵਿਸਥਾਪ, ਖਾਸ ਕਰ ਕੇ ਕਮਜ਼ੋਰ, ਮਾੜੀ ਨਿਕਾਸੀ ਵਾਲੇ ਜਾਂ ਸੰਘਣੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ। ਕੌਮੀ ਆਫ਼ਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਥਾਰਟੀ (ਐਨ.ਡੀ.ਐਮ.ਏ.) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਵੀਰਵਾਰ ਤਕ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 325 ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ 142 ਬੱਚੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।