ਜੀ-20 ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ’ਚ ਗਾਜ਼ਾ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ’ਚ ਜੰਗ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿਤਾ ਗਿਆ
ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਇਕਲੌਤਾ ਦੇਸ਼ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਪੂਰੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ
ਰੀਓ ਡੀ ਜਨੇਰੀਓ : ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ 20 ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਇਕ ਸਾਂਝਾ ਐਲਾਲਨਾਮਾ ਜਾਰੀ ਕਰ ਕੇ ਭੁੱਖਮਰੀ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਇਕ ਗਲੋਬਲ ਸਮਝੌਤਾ, ਜੰਗ ਗ੍ਰਸਤ ਗਾਜ਼ਾ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਚ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਇਸ ਮੈਨੀਫੈਸਟੋ ’ਚ ਆਮ ਕਹਾਵਤਾਂ ਵਧੇਰੇ ਹਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵੇਰਵੇ ਨਹੀਂ ਸਨ।
ਸੰਯੁਕਤ ਬਿਆਨ ਨੂੰ ਜੀ-20 ਸਮੂਹ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਭਾਰੀ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲਿਆ ਪਰ ਪੂਰੀ ਸਹਿਮਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਇਸ ਨੇ ਅਰਬਪਤੀਆਂ ’ਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਗਲੋਬਲ ਟੈਕਸਾਂ ਅਤੇ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜੋ ਆਖਰਕਾਰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪਰਿਸ਼ਦ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਪੰਜ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਾਈ ਮੈਂਬਰਾਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਬੁਧਵਾਰ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸਮਾਪਤ ਹੋਈ ਤਿੰਨ ਰੋਜ਼ਾ ਬੈਠਕ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ’ਚ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਸ਼ੱਕ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਲੁਈਜ਼ ਇਨਾਸੀਓ ਲੂਲਾ ਡਾ ਸਿਲਵਾ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ’ਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨਵੇਂ ਚੁਣੇ ਗਏ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ’ਚ ਜੰਗਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵਧਦੇ ਗਲੋਬਲ ਤਣਾਅ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ’ਤੇ ਕਿਸੇ ਸਮਝੌਤੇ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਮਨਾਉਣ ’ਚ ਸਫਲ ਹੋਣਗੇ।
ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਖਰੜੇ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਚੁਨੌਤੀ ਦਿਤੀ ਅਤੇ ਇਹ ਇਕਲੌਤਾ ਦੇਸ਼ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਪੂਰੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਸਿਆਸੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਥਾਮਸ ਟਰੋਮੈਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਲਈ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਇਕ ਪਲ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਐਲਾਨ ਨਾ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਸੀ। ਚੇਤਾਵਨੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਲੂਲਾ ਡਾ ਸਿਲਵਾ ਲਈ ਇਹ ਚੰਗਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ।’’
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ’ਤੇ ਹਮਾਸ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਲਗਭਗ ਇਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਐਲਾਨਨਾਮੇ ਨੇ ਮਹਾਦੋਸ਼ ਯੋਗ ਯੁੱਧਾਂ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਵਿਚ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿਚ ਤਬਾਹਕੁੰਨ ਮਨੁੱਖੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਲੇਬਨਾਨ ਵਿਚ ਤਣਾਅ ਵਧਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਹਾਇਤਾ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਬਿਹਤਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਤੁਰਤ ਜ਼ਰੂਰਤ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਐਲਾਨਨਾਮੇ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਫਲਸਤੀਨੀ ਸਵੈ-ਨਿਰਣੇ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਸੀਂ ਦੋ-ਰਾਜ ਹੱਲ ਲਈ ਅਪਣੀ ਅਟੁੱਟ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਜਿੱਥੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਫਲਸਤੀਨੀ ਰਾਜ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣ।
ਇਸ ਵਿਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਜਾਂ ਹਮਾਸ ਵਲੋਂ ਬੰਧਕ ਬਣਾਏ ਗਏ 100 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੰਧਕਾਂ ਦੀ ਤਕਲੀਫ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਜੀ-20 ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਲੇਬਨਾਨ ਦੇ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਜੰਗ ’ਚ ਗਾਜ਼ਾ ’ਚ ਹੁਣ ਤਕ 43,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਫਲਸਤੀਨੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਦੇ ਵਿਰੁਧ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੇਬਨਾਨ ’ਚ 3,500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ।
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਬਿਆਨ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੋ ਬਾਈਡਨ ਦੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਸਵੈ-ਰੱਖਿਆ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸਮਰਥਨ ਦੇ ਉਲਟ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।
ਐਲਾਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜੀ-20 ਨੇਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਬੈਠਕ ਦੌਰਾਨ ਬਾਈਡਨ ਨੇ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜੰਗ ਲਈ ਸਿਰਫ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਥੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਹਮਾਸ ’ਤੇ ਦਬਾਅ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ।
ਬਾਈਡਨ ਨੇ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ, ‘‘ਅਮਰੀਕਾ ਯੂਕਰੇਨ ਦੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਅਖੰਡਤਾ ਦਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ’ਚ ਬੈਠੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।’’ ਰੂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਬੈਠਕ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅਪਣੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸਰਗੇਈ ਲਾਵਰੋਵ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ। ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਅਪਰਾਧਕ ਅਦਾਲਤ (ਆਈਸੀਸੀ) ਵਲੋਂ ਵਾਰੰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਜਿਹੇ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜੀ-20 ਐਲਾਨਨਾਮੇ ’ਚ ਰੂਸ ਦਾ ਨਾਮ ਲਏ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ’ਚ ਮਨੁੱਖੀ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।