ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਓਲੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ ਹੋਏ ਸਮਝੌਤੇ ਉਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ
ਚੀਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਲਿਪੁਲੇਖ ਵਪਾਰ ਮਾਰਗ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਚੁਕਿਆ
ਤਿਆਨਜਿਨ/ਕਾਠਮੰਡੂ : ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਕੇ.ਪੀ. ਸ਼ਰਮਾ ਓਲੀ ਨੇ ਸਨਿਚਰਵਾਰ ਨੂੰ ਤਿਆਨਜਿਨ ’ਚ ਚੀਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਨਾਲ ਦੁਵਲੀ ਬੈਠਕ ਦੌਰਾਨ ਲਿਪੁਲੇਖ ਨੂੰ ਵਪਾਰ ਮਾਰਗ ਦੇ ਤੌਰ ਉਤੇ ਵਰਤਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ ਹੋਏ ਸਮਝੌਤੇ ਉਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ ਹੈ।
ਨੇਪਾਲ ਲਿਪੁਲੇਖ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਖੇਤਰ ਦੱਸਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ਉਤੇ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਾ ਤਾਂ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੱਥਾਂ ਅਤੇ ਸਬੂਤਾਂ ਉਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸਕੱਤਰੇਤ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਹਾਦੁਰ ਰਾਏ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਇਕ ਬਿਆਨ ’ਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਓਲੀ ਨੇ ਇਸ ਮੌਕੇ ਉਤੇ ਨੇਪਾਲੀ ਖੇਤਰ ਲਿਪੁਲੇਖ ਨੂੰ ਵਪਾਰ ਮਾਰਗ ਦੇ ਤੌਰ ਉਤੇ ਵਰਤਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ ਹੋਏ ਸਮਝੌਤੇ ਉਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ਉਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾਇਆ।
ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਇਸ ਸਬੰਧ ’ਚ ਨੇਪਾਲ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਓਲੀ ਦੇ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਇਤਰਾਜ਼ਾਂ ਉਤੇ ਚੀਨ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ। ਚੀਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਲੋਂ ਜਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਬਿਆਨ ਵਿਚ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਦਾ ਕੋਈ ਹਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਦਿਤਾ ਗਿਆ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਓਲੀ ਦੇ ਸਕੱਤਰੇਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਨੇਤਾ ਦੁਵਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਉਤੇ ਵੀ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ।
ਬਿਆਨ ’ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਦੁਵਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਦੋ-ਪੱਖੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਉਤੇ ਵੀ ਸਹਿਮਤੀ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਗਈ।
ਚੀਨ ’ਚ ਨੇਪਾਲੀ ਦੂਤਘਰ ਵਲੋਂ ਜਾਰੀ ਇਕ ਪ੍ਰੈਸ ਬਿਆਨ ’ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਓਲੀ ਨੇ ਬੀਆਰਆਈ ਸਮੇਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਹਿਮਤ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ’ਚ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਜਤਾਈ ਅਤੇ ਖਾਦ, ਪਟਰੌਲੀਅਮ, ਖੋਜ, ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ, ਵਿਕਾਸ, ਜਲਵਾਯੂ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਆਪਸੀ ਸੰਪਰਕ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ’ਚ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਚੀਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਬਿਆਨ ’ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੀ ਨੇ ਓਲੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ’ਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੀ ਬੈਲਟ ਐਂਡ ਰੋਡ ਪਹਿਲ ਉਤੇ ਚੀਨ-ਨੇਪਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਲਗਾਤਾਰ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਲੋਕ ਹੋਰ ਨੇੜੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।
ਬਿਆਨ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੀ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੋਹਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਰਣਨੀਤਕ ਆਪਸੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਹਿੱਤਾਂ ਅਤੇ ਵੱਡੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਉਤੇ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਦਯੋਗ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ, ਨਵੀਂ ਊਰਜਾ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ, ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ, ਸਿੱਖਿਆ, ਸਿਹਤ, ਕਾਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਚ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਬਿਆਨ ਵਿਚ ਓਲੀ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨੇਪਾਲ-ਚੀਨ ਸਬੰਧ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਅਤੇ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਏ ਹਨ।
ਦੋਹਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਚੀਨ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਨੇ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਆਰਥਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਤਿੱਬਤੀ ਲੋਕਾਂ ਉਤੇ ਕਾਠਮੰਡੂ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਇਕ-ਚੀਨ ਸਿਧਾਂਤ ਦਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਲਣ ਕਰਦਾ ਹੈ, ‘ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ‘ ਦਾ ਸਖਤ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਾਕਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ।
ਓਲੀ ਸਨਿਚਰਵਾਰ ਦੁਪਹਿਰ ਤਿਆਨਜਿਨ ਪਹੁੰਚੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਿਆਨਜਿਨ ਸਥਿਤ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ’ਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਨਾਲ ਦੁਵਲੀ ਬੈਠਕ ਕੀਤੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਓਲੀ ਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਰਾਧਿਕਾ ਸ਼ਾਕਯਾ, ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਘੂਜੀ ਪੰਤਾ, ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਮੰਤਰੀ ਬਦਰੀ ਪਾਂਡੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵੀ ਹਨ।
ਉਹ ਸ਼ੰਘਾਈ ਸਹਿਯੋਗ ਸੰਗਠਨ (ਐਸ.ਸੀ.ਓ.) ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ 2025 ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਚੀਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਦੌਰੇ ਉਤੇ ਹਨ। ਉਹ ਜਾਪਾਨੀ ਹਮਲੇ ਵਿਰੁਧ ਚੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਦੀ ਜੰਗ ਦੀ 80ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਫੌਜੀ ਪਰੇਡ ਵਿਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਹਨ।