ਵਿੱਕੀ ਗੌਂਡਰ ਦੀ ਮਾਂ ਪੁਛਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਦਸਿਆ ਜਾਵੇ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਗੁਣਵਾਨ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਗੈਂਗ ਮੁਖੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਕੌਣ ਕਸੂਰਵਾਰ ਹੈ? ਚੰਦਨ ਗੁਪਤਾ ਦੀ ਮਾਂ ਵੀ ਅਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦਿਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਚੀਕਾਂ ਤਾਂ ਹੁਣ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸੁਣਾਈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀਆਂ।26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਮੌਕੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਵਧੀਆ ਨਮੂਨਾ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਪੰਜਾਬ, ਜਾਟ, ਰਾਜਪੂਤ, ਹਰਿਆਣਾ ਰੈਜੀਮੈਂਟਾਂ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਟਾਲੀਅਨਾਂ ਨੇ ਪੂਰੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਨਾਲ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਮੌਕੇ, ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਫ਼ੌਜ ਹੋਣ ਦਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਨਿਭਾਇਆ। ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਤੋਂ ਆਈਆਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹਸਤੀਆਂ ਭਾਰਤ ਦੀ 'ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਏਕਤਾ' ਦੀ ਵਿਖਾਈ ਗਈ ਤਸਵੀਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੋਣਗੀਆਂ ਜਾਂ ਉਹ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਨਫ਼ਰਤ ਨੂੰ ਸਮਝ ਜਾਣਗੀਆਂ ਕਿਉਂਕਿ ਜਿਸ ਦਿਨ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿਚ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਦਾ ਮੁਜ਼ਾਹਰਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਨੌਜੁਆਨਾਂ ਦਾ ਗਰਮ ਖ਼ੂਨ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਨੌਜੁਆਨਾਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਸੁੱਟ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਪਰਮਵੀਰ ਚੱਕਰ ਜੇਤੂ ਅਬਦੁਲ ਹਮੀਦ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਬਣੇ ਚੌਕ ਵਿਚ ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਅਪਣੇ ਵਤਨ ਦਾ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾ ਰਹੇ ਸਨ ਜਦ ਕਿਸੇ ਨੌਜਵਾਨ ਹਿੰਦੂ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨੇ ਉਥੇ ਜਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾਉਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਵੇਖਦਿਆਂ ਹੀ ਵੇਖਦਿਆਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵਿਰੋਧੀ ਨਾਹਰੇਬਾਜ਼ੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਮਾਹੌਲ ਹਿੰਸਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਝੜਪਾਂ ਵਿਚ 16 ਸਾਲ ਦੇ ਚੰਦਨ ਗੁਪਤਾ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ 31 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਚਲੀ ਗਈ।ਉਧਰ, ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਵਿਚ ਫ਼ੌਜ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਧ ਰਹੇ ਤਣਾਅ ਵਿਚਾਲੇ ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਆਪਸ ਵਿਚ ਭਿੜ ਗਈਆਂ। ਸਾਡੀ ਬਹਾਦਰ ਫ਼ੌਜ ਨੌਜੁਆਨਾਂ ਦੀ ਪੱਥਰਬਾਜ਼ੀ ਤੋਂ ਘਬਰਾ ਕੇ ਬੰਦੂਕਾਂ ਚਲਾ ਬੈਠੀ ਅਤੇ ਦੋ ਨੌਜੁਆਨ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਸੂਬੇ ਦੀ ਪੀ.ਡੀ.ਪੀ. ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਭੜਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਫ਼ੌਜ ਵਿਰੁਧ ਪਰਚਾ ਦਰਜ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ ਪਰ ਧਿਰਾਂ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਪੀੜਤ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਫ਼ੌਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁਕਮ ਮੰਨ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿੰਨੇ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਅਫ਼ਸਪਾ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਜੀਅ ਰਹੇ ਹਨ, ਓਨੇ ਹੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਫ਼ੌਜ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿਚ ਅਪਣੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਤੋਂ ਡਿੱਗ ਕੇ ਅਪਣੇ ਹੀ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਜਾਨ ਦਾ ਖੌਅ ਬਣ ਚੁਕੀ ਹੈ।
ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਹੀ ਨੌਜੁਆਨ ਮਾਰੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਅਸੀ ਕਿਸ ਵਾਸਤੇ ਹੰਝੂ ਵਹਾਈਏ? ਆਜ਼ਾਦ ਹਵਾ ਵਿਚ ਸਾਹ ਲੈਣ ਨੂੰ ਤਰਸਦੇ ਕਸ਼ਮੀਰੀਆਂ ਵਾਸਤੇ ਜਾਂ ਨੌਜੁਆਨ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਵਾਸਤੇ ਜੋ ਅਪਣੀ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਹੁਕਮ ਮੰਨ ਕੇ ਬੰਦੂਕ ਤਾਣੀ ਖੌਡੇ ਹਨ?