ਇਸ ਦਾ ਹੱਲ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਕੁੱਝ ਕਰਦੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ?
ਆਮ ਲੋਕ ਵੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕੋਸ ਰਹੇ ਹਨ ਜਦਕਿ ਉਹ ਅਪਣੇ ਵਲ ਝਾਤ ਮਾਰ ਕੇ ਵੇਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰੀ ਆਬਾਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਿਚ ਕਿੰਨਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਪਾਈ ਰਖਦੀ ਹੈ। ਇਕ-ਇਕ ਘਰ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਏ.ਸੀ., ਕਿੰਨੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ, ਤੇਲ ਬਾਲ ਕੇ ਹਵਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਤ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਜੇ ਕਣਕ ਛੇਤੀ ਨਹੀਂ ਬੀਜੇਗਾ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰਾਂ ਵਾਸਤੇ ਕਣਕ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚੋਂ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਕੀਮਤ ਤੇ ਮੰਗਵਾਉਣੀ ਪਵੇਗੀ ਅਤੇ ਗ਼ਰੀਬ ਕਿਸਾਨ ਭੁੱਖਾ ਮਰ ਜਾਵੇਗਾ।
ਰਿਆਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੇ ਇਕ ਬੱਚੇ ਪ੍ਰਦੁਮਣ ਦੇ ਕਤਲ ਵਿਚ ਸੱਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਸ਼ੱਕ ਗ਼ਰੀਬ ਬਸ ਕੰਡਕਟਰ ਉਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਅੰਤ ਵਿਚ ਕਾਤਲ ਇਕ ਨਾਸਮਝ ਭਟਕਿਆ ਹੋਇਆ ਨੌਜੁਆਨ ਨਿਕਲਿਆ। ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਗ਼ਰੀਬ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਉਤੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਬੜੀ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕੋਸ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਹਵਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਭਰ ਦਿਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਔਖਾ ਹੋਇਆ ਪਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਪਾਸੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਮੱਥੇ ਮੜ੍ਹਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਹਰ ਸਾਲ ਇਹੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਾਲੋਂ ਹਾਲਤ ਹੋਰ ਵੀ ਬਦਤਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਚੁੱਕ ਲਈਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਇਹੀ ਗੱਲਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਸਥਿਤੀ 'ਚ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਅਪਣੀ ਜ਼ਮੀਰ ਦੀ ਸੁਣੀ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੇ ਧੂੰਏਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। 2015 ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਅਦਾਲਤ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖਟਖਟਾਇਆ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਹਵਾ ਵਿਚ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦਾ ਹੱਕ ਦਿਤਾ ਜਾਏ ਪਰ ਅਦਾਲਤਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਬੱਝੇ ਹੋਏ ਸਨ। 2017 ਵਿਚ ਅਦਾਲਤਾਂ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਹਥਿਆਰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਫੜਾ ਦਿਤਾ ਪਰ ਦਿੱਲੀ ਵਾਲੇ, ਨੇੜਲੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਜਾ ਕੇ ਪਟਾਕੇ ਲੈ ਆਏ।ਕੁੱਝ ਨਾਸਮਝ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਲੋਕਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਚੇਤਨ ਭਗਤ ਵਰਗੇ ਲੇਖਕ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਨੇ ਇਸ ਫ਼ੈਸਲੇ ਨੂੰ ਧਾਰਮਕ ਰੰਗਤ ਦੇ ਕੇ, ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਨਾਲ ਨਾਇਨਸਾਫ਼ੀ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਆਗੂ ਨੇ ਲੱਖਾਂ ਦਾ ਦਾਨ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਕੇ ਝੁੱਗੀ-ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਟਾਕੇ ਵੰਡੇ ਤਾਕਿ ਉਹ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰ ਕਰ ਸਕਣ। ਚੇਤਨ ਭਗਤ ਵਰਗੇ ਹਿੰਦੂ, ਹਿੰਦੂ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ। ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਜਿਹੜਾ ਤਿਉਹਾਰ ਬੁਰਾਈ ਉਤੇ ਜਿੱਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੀ, ਉਸ ਦਾ ਅਰਥ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਗਤਾਂ ਦੇ ਮੈਲੇ ਦਿਲਾਂ ਦੀ ਪਕੜ ਵਿਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆਇਆ।