Jallianwala Bagh Massacare

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਬ੍ਰੀਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ‘ਜਲਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਕਤਲੇਆਮ’ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰੀਟੇਨ ਸਰਕਾਰ ਅੱਜ ਵੀ ਮਾਫੀ ਮੰਗਣ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਘਟਨਾ ਦੀ 100ਵੀਂ ਬਰਸੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬ੍ਰੀਟੇਨ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗੇ ਜਾਣ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ‘ਤੇ ਬ੍ਰੀਟਿਸ਼ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਬਹਿਸ ਹੋਈ ਤਾਂ ਲੱਗਭੱਗ ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਸੰਸਦਾਂ ਨੇ ਇਸ ਮੰਗ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਹਿਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰੀਟੇਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਏਸ਼ੀਆ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਖੇਤਰ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਮਾਰਕ ਫੀਲਡ ਨੇ ਇਸ 100 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈ ਘਟਨਾ ਉੱਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਤਾਂ ਜਤਾਈ ਪਰ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣ ਤੋਂ ਕਿਨਾਰਾ ਕਰ ਲਿਆ।

ਹੈਰੋ ਈਸਟ ਦੇ ਸੰਸਦ ਬਾਬ ਬਲੈਕਮੈਨ ਵੱਲੋਂ ਰੱਖੇ ਗਏ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਉੱਤੇ ਵੈਸਟਮਿੰਸਟਰ ਹਾਲ ਡਿਬੇਟ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਮੰਤਰੀ ਮਾਰਕ ਫੀਲਡ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮੇਰਾ ਰਵੱਈਆ ਥੋੜ੍ਹਾ ਰਵਾਇਤੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਪਹਿਲੂ ਵੀ ਹਨ ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਕ ਘਟਨਾ ਲਈ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣ ‘ਤੇ ਹੋਰ ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਈ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗੀ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੰਤਰੀ ਮਾਰਕ ਫੀਲਡ ਨੇ ਅਰਾਮ ਵਿੱਚ ਉੱਠੀ ਇਸ ਮੰਗ ਨਾਲ ਹਮਦਰਦੀ ਜਤਾਈ ਕਿ ਬ੍ਰੀਟੇਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਜਲਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਕਤਲੇਆਮ ਉੱਤੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਜਤਾਏ ਗਏ ਡੂੰਘੇ ਦੁੱਖ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕਰੀਬ ਇੱਕ ਦਰਜਨ ਸੰਸਦਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1919 ਨੂੰ ਨਿਹੱਥੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਉੱਤੇ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਲਈ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣਾ ਬ੍ਰੀਟੇਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮਜਬੂਤੀ ਹੀ ਦੇਵੇਗਾ। ਬਲੈਕਮੈਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਇਤਹਾਸ ਨੂੰ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਪਰ ਇੱਕ ਪੰਨਾ ਜਰੂਰ ਪਲਟਿਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ।

ਬ੍ਰੀਟੇਨ ਸਰਕਾਰ  ਦੇ ਮੁਆਫੀ ਨਾ ਮੰਗੇ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ  ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਸੰਸਦ ਵਿਰੇਂਦਰ ਸ਼ਰਮਾ ਸਮੇਤ ਕਈ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਨਾਖੁਸ਼ੀ ਵੀ ਜਤਾਈ ਹੈ।   ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਬਹਿਸ ਦੌਰਾਨ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਮੁਆਫੀ ਦੀ ਮੰਗ ਬੀਤੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸ਼ਰਮਾ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਅਗਲੇ ਹਫਤੇ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾ ਦੇਸ਼ ਮੂਲ ਦੇ ਕਾਫ਼ੀ ਲੋਕ ਬ੍ਰੀਟੇਨ ਵਿੱਚ ਜਮਾਂ ਹੋਣਗੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਲਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਹਤਿਆਕਾਂਡ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਰਵਾਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਗਵਾਇਆ ਹੈ।

ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੀ ਬ੍ਰੀਟਿਸ਼ ਸੰਸਦ ਪ੍ਰੀਤ ਗਿੱਲ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਤਾਂਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਚਾਨਣ ਵਿੱਚ ਵੇਖ ਸਕਣ ਅਤੇ ਉਸਤੋਂ ਸਿਖ ਲੈ ਸਕਣ। ਕਈ ਸੰਸਦਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਬ੍ਰੀਟੇਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਜਲਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਕਤਲੇਆਮ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹੰਟਰ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਉੱਤੇ ਵੀ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹੇ ਇਸ ਦੁਖਦਾਈ ਘਟਨਾ  ਦੇ ਖਲਨਾਇਕ ਜਰਨਲ ਡਾਇਰ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

ਬਾਬ ਬਲੈਕਮੈਨ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸੰਸਦ ਆਪਣੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬ੍ਰੀਟਿਸ਼ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਸਤਾਖਰ ਅਭਿਆਨ ਵੀ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਲਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਨਵੇਂ ਅਜਾਇਬ-ਘਰ ਅਤੇ ਸਮਾਰਕ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਬ੍ਰੀਟੇਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਜਾਣ ਤਾਂ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣ।