ਹੁਣ ਤੱਕ 109 ‘ਚੋਂ 61 ਹੀ ਹੋਏ ਸਫ਼ਲ...
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਅਮਰੀਕੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਨਾਸਾ ਦੇ ਤੱਥਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਪਿਛਲੇ 6 ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਚੰਦਰਮਾ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਅਨਪਾਤ 60 ਫ਼ੀਸਦੀ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਾਸਾ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਦੌਰਾਨ 109 ਚੰਦਰ ਮਿਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 61 ਸਫਲ ਹੋਏ ਅਤੇ 48 ਅਸਫਲ ਰਹੇ। ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਇਸਰੋ ਵੱਲੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਉੱਤੇ ਚੰਦਰਯਾਨ-2 ਦੇ ਵਿਕਰਮ ਲੈਂਡਰ ਨੂੰ ਉਤਰਾਨ ਦਾ ਅਭਿਆਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਿੱਥੀ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਲੈਂਡਰ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਪਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਸੰਪਰਕ ਟੁੱਟ ਗਿਆ।
Chanderyaan-2
ਇਸਰੋ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਚੰਦਰਯਾਨ-2 ਦਾ ਆਰਬਿਟਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਠੀਕ ਹੈ। ਇਜਰਾਇਲ ਨੇ ਵੀ ਫਰਵਰੀ 2018 ਵਿੱਚ ਚੰਦਰ ਮਿਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਲੇਕਿਨ ਇਹ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਾਲ 1958 ਤੋਂ 2019 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਏਸਏਸਆਰ (ਰੂਸ), ਜਾਪਾਨ, ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਇਜਰਾਈਲ ਨੇ ਵੱਖਰੇ ਚੰਦਰ ਅਭਿਆਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਪਹਿਲਾਂ ਚੰਦਰ ਅਭਿਆਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ 17 ਅਗਸਤ, 1958 ਵਿੱਚ ਬਣਾਈ, ਲੇਕਿਨ ਪਾਇਨਿਅਰ 0 ਦਾ ਲਾਂਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ।
NASA
ਪਹਿਲਾ ਸਫਲ ਚੰਦਰ ਅਭਿਆਨ ਚਾਰ ਜਨਵਰੀ 1959 ਵਿੱਚ ਯੂਐਸਐਸਆਰ ਦਾ ਲੂਨਾ 1 ਸੀ। ਇਹ ਸਫਲਦਾ ਛੇਵੇਂ ਚੰਦਰ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ। ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਗਸਤ 1958 ਤੋਂ ਨਵੰਬਰ 1959 ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਐਸਐਸਆਰ ਨੇ 14 ਅਭਿਆਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਿਰਫ 3 ਲੂਨਾ 1, ਲੂਨਾ 2 ਅਤੇ ਲੂਨਾ 3 ਸਫਲ ਹੋਏ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਯੂਐਸਐਸਆਰ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੁਲਾਈ 1964 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਰੇਂਜਰ 7 ਮਿਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਨਜਦੀਕ ਤੋਂ ਫੋਟੋ ਲਈ।
NASA-1
ਰੂਸ ਵੱਲੋਂ ਜਨਵਰੀ 1966 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਲੂਨਾ 9 ਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਨੂੰ ਛੂਇਆ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਤੋਂ ਤਸਵੀਰ ਮਿਲੀ। 5 ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਮਈ 1966 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਇੰਜ ਹੀ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਨ ਸਰਵੇਅਰ -1 ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤਾ। ਅਪੋਲੋ 11 ਅਭਿਆਨ ਇੱਕ ਲੈਂਡਮਾਰਕ ਮਿਸ਼ਨ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਜਰੀਏ ਇੰਨਸਾਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕਦਮ ਚੰਨ ਉੱਤੇ ਪਏ। 3 ਮੈਬਰਾਂ ਵਾਲੇ ਇਸ ਅਭਿਆਨ ਦਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਨੀਲ ਆਰਮਸਟਰਾਂਗ ਨੇ ਕੀਤੀ।
Ussr
ਸਾਲ 1958 ਤੋਂ 1979 ਤੱਕ ਕੇਵਲ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਐਸਐਸਆਰ ਨੇ ਹੀ ਚੰਦਰ ਮਿਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ 21 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋਨੇਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ 90 ਅਭਿਆਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ। ਇਸਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਪਾਨ, ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ, ਚੀਨ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਇਸਰਾਇਲ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਦਮ ਰੱਖਿਆ।
