ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਘਰੇਲੂ ਜੰਗ ਦੀ ਮਾਰ ਝੱਲ ਰਹੇ ਦੇਸ਼ ’ਚ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਕਾਰਨ ਰਾਹਤ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਹੋਇਆ ਮੁਸ਼ਕਲ

ਬੈਂਕਾਕ : ਮਿਆਂਮਾਰ ’ਚ 7.7 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1600 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੂਜੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਡਿੱਗੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਮਲਬੇ ’ਚੋਂ ਹੋਰ ਲਾਸ਼ਾਂ ਕੱਢੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

ਦੇਸ਼ ਦੀ ਫੌਜ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਕ ਬਿਆਨ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਤਕ 1644 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ 3408 ਹੋਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਦਕਿ 139 ਹੋਰ ਲਾਪਤਾ ਹਨ। ਬਿਆਨ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਅਜੇ ਵੀ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਸਥਾਰਤ ਅੰਕੜੇ ਅਜੇ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਨਹੀਂ ਅੱਜ ਦੁਪਹਿਰ 2:50 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਮਿਆਂਮਾਰ ’ਚ ਇਕ ਹੋਰ 4.7 ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਝਟਕਾ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

ਮਿਆਂਮਾਰ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਰਮਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਲੰਮੇ ਅਤੇ ਖੂਨੀ ਘਰੇਲੂ ਜੰਗ ਦੀ ਲਪੇਟ ’ਚ ਹੈ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਕ ਵੱਡੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਕਟ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਭਰ ’ਚ ਆਵਾਜਾਈ ਮੁਸ਼ਕਲ ਅਤੇ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਰਾਹਤ ਕਾਰਜਾਂ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬਣ ਗਏ ਹਨ, ਅਤੇ ਡਰ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਭੂਚਾਲ ਸ਼ੁਕਰਵਾਰ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਆਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਮੰਡਾਲੇ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 6.4 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਈ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ’ਤੇ ਡਿੱਗ ਗਈਆਂ, ਸੜਕਾਂ ਢਹਿ ਗਈਆਂ, ਪੁਲ ਢਹਿ ਗਏ ਅਤੇ ਬੰਨ੍ਹ ਟੁੱਟ ਗਿਆ। 

ਰਾਜਧਾਨੀ ਨੇਪੀਡੋ ਵਿਚ ਚਾਲਕ ਦਲ ਨੇ ਸਨਿਚਰਵਾਰ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਦਕਿ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿਚ ਬਿਜਲੀ, ਫੋਨ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸੇਵਾਵਾਂ ਬੰਦ ਰਹੀਆਂ। ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਕਈ ਇਮਾਰਤਾਂ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਈਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਕਈ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਵਲ ਕਰਮਚਾਰੀ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸਨਿਚਰਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਤਾ। 

ਥਾਈਲੈਂਡ ’ਚ ਵੀ ਹੋਇਆ ਨੁਕਸਾਨ 

ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਥਾਈਲੈਂਡ ’ਚ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਪੂਰੇ ਬੈਂਕਾਕ ਇਲਾਕੇ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ’ਚ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਬੈਂਕਾਕ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦਸਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਤਕ 6 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁਕੀ ਹੈ, 26 ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ 47 ਅਜੇ ਵੀ ਲਾਪਤਾ ਹਨ। ਸਨਿਚਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਈ ਟਨ ਮਲਬੇ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਹੋਰ ਭਾਰੀ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਪਰ ਲਾਪਤਾ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਪਰਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿਚ ਉਮੀਦ ਘੱਟ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਜ਼ਿੰਦਾ ਮਿਲ ਜਾਣਗੇ। 

ਬੈਂਕਾਕ ਵਿਚ ਭੂਚਾਲ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਮਿਆਂਮਾਰ ਵਿਚ ਇਹ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਆਮ ਹਨ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਸਾਗਿੰਗ ਫਾਲਟ ’ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਉੱਤਰ-ਦੱਖਣ ਦੀ ਇਕ ਵੱਡੀ ਫਾਲਟ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਲੇਟ ਅਤੇ ਸੁੰਡਾ ਪਲੇਟ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਦੀ ਹੈ। 

ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਜੀਓਲੋਜੀਕਲ ਸਰਵੇ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਵਿਗਿਆਨੀ ਬ੍ਰਾਇਨ ਬੈਪਟੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ 200 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਫਾਲਟ ਸਿਰਫ ਇਕ ਮਿੰਟ ਲਈ ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ 5 ਮੀਟਰ ਤਕ ਖਿਸਕ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਏ, ਜਿੱਥੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਆਬਾਦੀ ਲੱਕੜ ਅਤੇ ਇੱਟਾਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਬਣੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। 

ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਮਿਆਂਮਾਰ ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ ਫ਼ਰਵਰੀ 2021 ਵਿਚ ਆਂਗ ਸਾਨ ਸੂ ਕੀ ਦੀ ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਸੱਤਾ ’ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਹ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸਥਾਪਤ ਮਿਲੀਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਸਮਰਥਕ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਖੂਨੀ ਘਰੇਲੂ ਜੰਗ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। 

ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਮਿਆਂਮਾਰ ਦੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਪਲਾਈਕਰਤਾ ਹਨ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਸਨ। ਚੀਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਮੈਡੀਕਲ ਕਿੱਟਾਂ ਅਤੇ ਜਨਰੇਟਰ ਵਰਗੀਆਂ ਸਪਲਾਈਆਂ ਦੇ ਨਾਲ 135 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਚਾਅ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਹਰਾਂ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਹਾਇਤਾ ਵਜੋਂ ਲਗਭਗ 13.8 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਰੂਸ ਦੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਨੇ 120 ਬਚਾਅ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈਆਂ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਹੈ। 

ਦਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਰਾਹੀਂ 20 ਲੱਖ ਡਾਲਰ ਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਰਾਹਤ ਕਾਰਜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ 50 ਲੱਖ ਡਾਲਰ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਸ਼ੁਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਇਸ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਕੁੱਝ ਮਾਹਰ ਇਸ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਤ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਹਾਇਤਾ ਵਿਚ ਡੂੰਘੀ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।