Fact check: Clickbait Facebook post on Covid-19 urging for shares gone viral

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਤੇ ਆਏ ਦਿਨ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਫੇਕ ਪੋਸਟ ਵਾਇਰਲ ਹੁੰਦੀ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਪੋਸਟ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਇਕ ਬਿਮਾਰ ਔਰਤ, ਇਕ ਛੋਟੀ ਬੱਚੀ ਅਤੇ ਇਕ ਰੋਂਦਾ ਹੋਇਆ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਪੋਸਟ ਨੂੰ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਅਪੀਲ ਨਾਲ ਵਾਇਰਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੋਸਟ ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਮੈਸੇਜ ਇੰਝ ਲਗ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਇਸ ਪੋਸਟ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੰਝ ਵੀ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਫੋਟੋ ਵਿਚਲੀ ਬੱਚੀ ਅਤੇ ਔਰਤ ਇਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਹੋਵੇ। ਕੈਪਸ਼ਨ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਬੇਟੀ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਚਾਅ ਲਈ ਪ੍ਰਾਥਨਾ ਕਰੋ।

ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਸੁਣਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਜਾਂ ਮੌਤ ਦੀ ਕੋਈ ਵੀ ਪੋਸਟ ਨੂੰ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਸਿਰਫ ਸ਼ੇਅਰ ਮੰਗੇ ਹਨ ਕੋਈ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ। ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ 5 ਗਰੁੱਪਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰੋ ਤਾਂ ਕਿ ਲੋਕ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਬਚਾਅ ਲਈ ਵਧ ਤੋਂ ਵਧ ਪ੍ਰਾਥਨਾ ਕਰ ਸਕਣ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚ ਸਕੇ।

 

ਇਕ ਮੀਡੀਆ ਚੈਨਲ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਪੋਸਟ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਇਕ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੋਇਆ ਸੰਦੇਸ਼ ਕੋਰੋਨ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਨਕਲੀ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਪੋਸਟ ਕਰ ਕੇ ਵਧ ਸ਼ੇਅਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਚਾਲ ਹੈ। ਵਾਇਰਲ ਪੋਸਟ ਨੂੰ 1,700 ਤੋਂ ਵੱਧ ਯੂਜ਼ਰਸ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੇਜ਼ਸ 'ਤੇ ਕਈ ਯੂਜ਼ਰਸ ਦੁਆਰਾ ਪੋਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਆਕਸੀਜ਼ਨ ਪਾਇਪ ਅਤੇ ਮਾਸਕ ਦੇ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰ ਔਰਤ ਦੀ ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਸਵੀਰ ਕੁੱਝ ਮਹੀਨੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕਈ ਯੂਜ਼ਰਸ ਨੇ ਅਪਣੇ ਟਵਿਟਰ ਅਤੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਦਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਛੋਟੀ ਬੱਚੀ ਨੂੰ ਉਸ ਔਰਤ ਦੀ ਬੇਟੀ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬੱਚੀ ਉਸ ਔਰਤ ਦੀ ਬੇਟੀ ਅਤੇ ਇਹ ਕੋਰੋਨਾ ਪਾਜ਼ੀਟਿਵ ਹੈ।

ਤਿੰਨੋਂ ਫੋਟੋਆਂ ਤੇ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ ਤੇ ਰਿਵਰਸ ਚਿੱਤਰ ਖੋਜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦਾ ਅਸਲ ਸਰੋਤ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਮਿਲੀ। ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੇਸਬੁੱਕ ਉਪਭੋਗਤਾ "ਪੋਰਟਲ ਨੂਨਸ" ਦੁਆਰਾ 24 ਮਾਰਚ, 2020 ਨੂੰ ਪੋਸਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਪਰ ਯੂਜ਼ਰ ਨੇ ਵੀ ਔਰਤ ਦਾ ਕੋਈ ਵੇਰਵਾ ਸਾਂਝਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਫੇਸਬੁੱਕ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਲਈ ਕਿਹਾ।

ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਬਿਸਤਰੇ ਵਿਚ ਪਈ ਬੱਚੀ ਦੀ ਵਾਇਰਲ ਹੋਈ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਵੀ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕਈ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨਾਲ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਪਾਇਆ ਕਿ ਬੱਚੀ ਦੀ ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਅਤੇ ਦੋ ਹੋਰਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵੈਬਸਾਈਟ "ਐਨੀਮਲ ਫੋਰਮ" ਦੁਆਰਾ 31 ਮਾਰਚ, 2020 ਨੂੰ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀ ਕੋਵਿਡ-19 ਸੰਕਰਮਿਤ ਧੀ ਲਈ ਅਰਦਾਸ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਲੇਖ ਨੂੰ ਵੈਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਰੋ ਰਹੇ ਇਸ ਆਦਮੀ ਦੀ ਵਾਇਰਲ ਤਸਵੀਰ 2017 ਵਿਚ ਫੇਸਬੁੱਕ ਤੇ ਪਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਕਈਆਂ ਨੇ ਟਵਿੱਟਰ, ਫੇਸਬੁੱਕ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ 'ਤੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਤੇ ਤਿੰਨਾਂ ਪਾਤਰਾਂ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ।

ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਲਗ ਸਕਿਆ ਕਿ ਔਰਤ ਅਤੇ ਬੱਚਾ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਪਰ ਇਹ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਤਿੰਨਾਂ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਫੇਸਬੁੱਕ ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਪੋਸਟ ਕਾਲਪਨਿਕ ਕਹਾਣੀ ਬਣਾ ਕੇ ਵਧ ਤੋਂ ਵਧ ਸ਼ੇਅਰ ਲੈਣ ਲਈ ਪੋਸਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਦਾਅਵਾ- ਵਿਅਕਤੀ ਵੱਲੋਂ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਬੇਟੀ ਕੋਵਿਡ-19 ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਹਨ।

ਦਾਅਵਾ ਸਮੀਖਿਆ- ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਵਿਚਲੇ ਪਾਤਰਾਂ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵਧ ਸ਼ੇਅਰ ਲੈਣ ਲਈ ਇਸ ਦਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ- ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਬਿਲਕੁੱਲ ਝੂਠ ਹੈ।

Punjabi News  ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਰ ਅਪਡੇਟ ਲਗਾਤਾਰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ  Facebook  ਤੇ ਲਾਈਕ Twitter  ਤੇ follow  ਕਰੋ।