ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ- ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਜੈਨੇਟਿਕਲੀ ਮੋਡੀਫਾਈਡ (ਜੀ.ਐੱਮ.) ਬੀ.ਟੀ. ਕਪਾਹ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਵੱਧ ਵਿਕਰੀ ਮੁੱਲ ਅਗਲੇ ਵਿੱਤੀ ਵਰ੍ਹੇ ਲਈ 730 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਪੈਕੇਟ ਤੇ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖੀ ਹੈ। ਪਰ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਇਹ ਬੀਜ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਮੋਨਸੈਂਟੋ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਰਾਇਲਟੀ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਮੋਨਸੈਂਟੋ ਹੁਣ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕੰਪਨੀ ਬਾਅਰ ਦੇ ਕਾਬੂ ਵਿਚ ਹੈ। ਬਾਯਰ ਨੇ ਜੂਨ 2018 ਵਿਚ 63 ਬਿਲੀਅਨ ਵਿਚ ਮੋਨਸੈਂਟੋ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ‘ਗੁਣ ਮੁੱਲ’ ਜਾਂ ਰਾਇਲਟੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਕ ਅਧਿਕਾਰਤ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਲ 2020-21 ਲਈ ਬੋਲਗਾਰਡ -2 (ਬੀਜੀ-II) ਕਪਾਹ ਦੇ ਬੀਜ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਰੀ ਕੀਮਤ 450 ਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਪੈਕੇਟ ਲਈ 730 ਰੁਪਏ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਬੀਜ ਦਾ ਮੁੱਲ 730 ਰੁਪਏ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ 'ਗੁਣ ਮੁੱਲ' ਜ਼ੀਰੋ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਲਈ, ਇਹ ਰੇਟ 730 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਪੈਕਟ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 20 ਰੁਪਏ ਦਾ 'ਗੁਣ ਮੁੱਲ' ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬੇਅਰ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੈਸੀਲਸ ਥੁਰਿਂਗਿਨੇਸਿਸ (ਬੀਟੀ) ਕਪਾਹ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਦੇ ਬੀਜੀ-ਵਜ਼ਨ ਦੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੇਚਣ ਦੀ ਕੀਮਤ ਨੂੰ ਵੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ 635 ਰੁਪਏ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

File

ਕਪਾਹ ਦਾ ਬੀਜ ਮੁੱਲ (ਨਿਯੰਤਰਣ) ਆਦੇਸ਼, 2015 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਬੀਜ ਦੀ ਕੀਮਤ, ਆਵਰਤੀ ਰਾਇਲਟੀ (ਗੁਣ ਗੁਣ), ਵਪਾਰ ਦੇ ਅੰਤਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਹਿਲੂਆਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦਿਆਂ ਸਰਕਾਰ ਹਰ ਸਾਲ ਬੀਟੀ ਕਾਟਨ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਰੀ ਕੀਮਤ ਤੈਅ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੋਮਰ ਨੇ ਸੰਸਦ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਬੀਟੀ ਕਾਟਨ ਦੀ ਬਾੱਲਟਗਾਰਡ-ਟੂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੋਂ ਵਸੂਲਣ ਵਾਲੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਮੁਆਫ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਫਾਇਤੀ ਭਾਅ 'ਤੇ ਬੀਜ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਬਾਯਰ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਕਿਹਾ "ਹਾਲਾਂਕਿ ਫੀਸ ਦਾ ਮੁਕੰਮਲ ਖਾਤਮਾ ਨਿਰਾਸ਼ਾਜਨਕ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਹੋਰ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪ੍ਰਦਾਤਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਨਿਰਪੱਖ ਰੇਟ ਫੀਸ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਾਂਗੇ।" ਨਰਮੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਦੇ 87 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਕਬੇ ਵਿਚ ਕਿਸਾਨ ਬੀਟੀ ਕਪਾਹ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਬੀਟੀ ਕਪਾਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਇਕੋ ਜੈਨੇਟਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਫਸਲ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਪਾਰਕ ਕਾਸ਼ਤ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਮੋਨਸੈਂਟੋ ਸਮੂਹ ਦੀ ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਮਾਹੀਕੋ ਮੋਨਸੈਂਟੋ ਬਾਇਓਟੈਕ ਲਿਮਟਿਡ (ਐਮਐਮਬੀਐਲ) ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਬੀਜ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬੀਟੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਉਪ-ਲਾਇਸੈਂਸ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।