Dr. Rajendra Prasad

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਭਾਸ਼ਾ): ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਏ ਢਾਈ ਸਾਲ ਗੁਜ਼ਰ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਆਜਾਦ ਤੌਰ ਉਤੇ ਨਵੀਂ ਹੁਕੂਮਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਗੁਲਾਮੀ ਤੋਂ ਉਭਰ ਕੇ ਭਾਰਤ ਅਪਣੇ ਅਸਤੀਤਵ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਨੋਕ ਤੋਂ ਤਲਾਸ਼ ਹੀ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਨਾਲ ਹੀ ਨਵੇਂ ਕਾਇਦੇ- ਕਾਨੂੰਨ, ਨਿਯਮ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਕਾਇਦੇ- ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਡਾ.ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਨ। ਪਰ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੀ ਉਂਮੀਦ ਸੀ। 26 ਜਨਵਰੀ 1950 ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਸੰਵਿਧਾਨ ਲਾਗੂ ਹੋਇਆ ਉਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵੀ ਮਿਲਿਆ।

ਡਾ.ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਵਰਗੇ ਲੋਕ ਪਿਆਰ ਵਾਲੇ ਨੇਤਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਂਗਲੀਆਂ ਉਤੇ ਗਿਣੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਪ੍ਰਸਾਰ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜੇਂਦਰ ਬਾਬੂ ਜਾਂ ਦੇਸ਼ ਰਤਨ ਨਾਲ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪਦ ਦੇ ਵਿਚ ਅਜਿਹਾ ਰਸਤਾ ਸਾਧ ਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਪਦ ਉਤੇ ਰਹੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਅਪਣੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਾਂ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਦਖਲ ਅੰਦਾਜੀ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਦਿਤਾ। ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪਦ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਇਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ 25 ਜਨਵਰੀ 1950 ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੈਣ

ਭਗਵਤੀ ਦੇਵੀ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭੈਣ ਦੇ ਦਾਹ ਸੰਸਕਾਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ-ਰਾਜ ਦੇ ਸਥਾਪਨਾ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਅਪਣੀ ਭੈਣ ਦੇ ਦਾਹ ਸੰਸਕਾਰ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਗਏ ਸਨ। 12 ਸਾਲ ਤੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੇ 1962 ਵਿਚ ਅਪਣੀ ਛੁੱਟੀ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ੀ ਦੇਵੀ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਸਾਦ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਰਹੇ। 28 ਫਰਵਰੀ 1963 ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਦਿਤਾ। ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕਈ ਮਿਸਾਲਾਂ ਪ੍ਰੋਸ ਗਏ।

ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਤਨਖਾਹਾਂ ਦਾ ਅੱਧਾ ਹਿੱਸਾ ਉਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੋਸ਼ ਵਿਚ ਦਾਨ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਅੱਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੈਯੰਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ  ਜਨਮ ਦਾ ਜਿਕਰ ਕੀਤੇ ਗੱਲ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫਰ ਤੈਅ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸਾਦ ਦਾ ਜਨਮ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਸੀਵਾਨ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਜੀਰਾਦੇਈ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਈ ਬਿਹਾਰ ਵਿਚ ਹੀ ਹੋਈ ਪਰ ਫਿਰ ਕੋਲਕਾਤਾ ਦਾ ਰੁਖ਼ ਕਰਕੇ ਅੱਗੇ ਦੀ ਪੜਾਈ ਉਥੇ ਹੀ ਕੀਤੀ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪ੍ਰੇਸੀਡੈਂਸੀ ਕਾਲਜ ਤੋ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਵੀ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨਿਕ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿਚ ਵੱਧ-ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ।