ਜੇਲ੍ਹ ’ਚ ਨਾਕਾਫੀ ਡਾਕਟਰੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਾਰਨ ਸਾਈਬਾਬਾ ਦੀ ਬੇਵਕਤੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ : ਐਨ.ਪੀ.ਡੀ.ਆਰ.

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਗ਼ੈਰਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨ ‘ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਫਾਰ ਦਿ ਰਾਈਟਸ ਆਫ ਦਿ ਡਿਸਏਬਲਡ’ (ਐਨ.ਪੀ.ਆਰ.ਡੀ.) ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਲੰਬੀ ਕੈਦ ਅਤੇ ਨਾਕਾਫੀ ਡਾਕਟਰੀ ਦੇਖਭਾਲ ਹੀ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਦਿਵਿਆਂਗ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਜੀ.ਐਨ. ਸਾਈਬਾਬਾ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋਰ ਵਧ ਗਈਆਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਵਕਤੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣੀਆਂ।

ਮਾਉਵਾਦੀਆਂ ਨਾਲ ਕਥਿਤ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਸੱਤ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਐਨ. ਸਾਈਬਾਬਾ ਦਾ ਸਨਿਚਰਵਾਰ  ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਇਕ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ’ਚ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ 54 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ। ਇਕ ਬਿਆਨ ਵਿਚ ਐਨ.ਜੀ.ਓ. ਨੇ ਸਾਈਬਾਬਾ ਦੀ ਕੈਦ ਦੌਰਾਨ ਦਰਪੇਸ਼ ਚੁਨੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ’ਤੇ  ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ।

ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸਾਈਬਾਬਾ ਪੋਲੀਓ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸਨ ਅਤੇ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਸਿਹਤ ਸਥਿਤੀਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ  ਸਨ। ਸਾਈਬਾਬਾ ਨੂੰ ਕੁੱਝ  ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ  10 ਸਾਲ ਜੇਲ੍ਹ ’ਚ ਬਿਤਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਐਨ.ਪੀ.ਆਰ.ਡੀ. ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ‘ਝੂਠਾ’ ਕਰਾਰ ਦਿਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਐਨ. ਸਾਈਬਾਬਾ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਨੂੰ ਨਿਆਂ ਦੀ ਜਿੱਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਦੁਖਦਾਈ ਤੌਰ ’ਤੇ  ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਰਹੀ। 

ਐਨ.ਪੀ.ਆਰ.ਡੀ. ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਈਬਾਬਾ ਦੀ ਲੰਬੀ ਕੈਦ ਅਤੇ ਨਾਕਾਫੀ ਡਾਕਟਰੀ ਦੇਖਭਾਲ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿਤਾ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਵਕਤੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੈਦ ਦੌਰਾਨ ਸਾਈਬਾਬਾ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿਗੜ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਕ ਹੱਥ ਨੂੰ ਸੱਟ ਲੱਗ ਗਈ। ਐਨ.ਜੀ.ਓ. ਨੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਸਾਈਬਾਬਾ ਪਿੱਤੇ ਦੀ ਪੱਥਰੀ ਤੋਂ ਵੀ ਪੀੜਤ ਸੀ ਜਿਸ ਲਈ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਬੇਨਤੀਆਂ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਸ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਸਰਜਰੀਆਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 

ਐਨ.ਪੀ.ਆਰ.ਡੀ. ਨੇ ਇਸ ਇਨਕਾਰ ਨੂੰ ‘ਸਾਡੀ ਅਪਰਾਧਕ  ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਦੁਖਦਾਈ ਵਿਆਖਿਆ’ ਦਸਿਆ । ਉਸ ਨੇ  ਉਸੇ ਕੇਸ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਫਾਦਰ ਸਟੈਨ ਸਵਾਮੀ ਵਜੋਂ ਦਿਤਾ ਜਿਸ ਦੀ ਵੀ ਹਿਰਾਸਤ ’ਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਐਨ.ਪੀ.ਆਰ.ਡੀ. ਨੇ ਸਾਈਬਾਬਾ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ’ਚ ਰੱਖਣ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ‘ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ, ਮਾਣ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ’ ਕਰਾਰ ਦਿਤਾ ਸੀ। 

ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਉਚਿਤ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਇਲਾਜ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ’ਚ ਅਸਫਲਤਾ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਸ ਨੇ ਅਪਾਹਜ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕੌਮਾਂਤਰੀ  ਸੰਧੀਆਂ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੋਹਾਂ  ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਦਸਿਆ। ਐਨ.ਪੀ.ਆਰ.ਡੀ. ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਮੁਰਲੀਧਰਨ ਨੇ ਹਾਸ਼ੀਏ ’ਤੇ  ਪਏ ਅਤੇ ਦਲਿਤ ਨੇਤਾ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਅੰਦੋਲਨ ਲਈ ਇਕ ਵੱਡਾ ਘਾਟਾ ਹੈ। 

ਸਾਈਬਾਬਾ ਦਾ ਪਰਵਾਰ  ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਰੀਰ ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਨੂੰ ਦਾਨ ਕਰੇਗਾ

ਹੈਦਰਾਬਾਦ : ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਜੀ.ਐਨ. ਸਾਈਬਾਬਾ ਦੇ ਪਰਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਅਨੁਸਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਨੂੰ ਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਲਾਸ਼ 14 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਗਾਂਧੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਹਸਪਤਾਲ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿਤੀ  ਜਾਵੇਗੀ। ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸਾਈਬਾਬਾ ਦਾ ਸਨਿਚਰਵਾਰ  ਨੂੰ ਇਕ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ’ਚ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ 58 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ। 

ਪਰਵਾਰ  ਨੇ ਦਸਿਆ  ਕਿ ਸਾਈਬਾਬਾ ਦੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਨੂੰ 14 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਗੰਨ ਪਾਰਕ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਰਾ ਦੇ ਘਰ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸੋਗ ਲਈ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ  ਸ਼ੋਗ ਸਭਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਸਾਈਬਾਬਾ ਅਪਣੇ  ਪਿੱਛੇ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਇਕ ਬੇਟੀ ਛੱਡ ਗਏ ਹਨ। ਸਾਈਬਾਬਾ ਦੀ ਬੇਟੀ ਮੰਜੀਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਇਹ (ਸਰੀਰ ਦਾਨ) ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਐਲ.ਵੀ. ਪ੍ਰਸਾਦ ਆਈ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ (ਹੈਦਰਾਬਾਦ) ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦਾਨ ਕਰ ਚੁਕੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਵੀ ਕੱਲ੍ਹ ਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।’’

ਸਾਈਬਾਬਾ ਦੀ ਮੌਤ ਯੂ.ਏ.ਪੀ.ਏ. ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ : ਅਸਦੁਦੀਨ ਓਵੈਸੀ 

ਹੈਦਰਾਬਾਦ : ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਮਜਲਿਸ-ਏ-ਇਤਹਾਦੁਲ ਮੁਸਲਿਮੀਨ (ਏ.ਆਈ.ਐੱਮ.ਆਈ.ਐੱਮ.) ਦੇ ਮੁਖੀ ਅਸਦੁਦੀਨ ਓਵੈਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਜੀ.ਐੱਨ. ਸਾਈਬਾਬਾ ਦੀ ਮੌਤ ਵੀ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ (ਰੋਕਥਾਮ) ਐਕਟ (ਯੂ.ਏ.ਪੀ.ਏ.) ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ਜੋ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਕੈਦ ’ਚ ਰੱਖਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। 

ਸਾਈਬਾਬਾ ਦੀ ਮੌਤ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ (ਐਨ.ਸੀ.ਪੀ.) ਦੇ ਨੇਤਾ ਬਾਬਾ ਸਿੱਦੀਕੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ’ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਓਵੈਸੀ ਨੇ ਸਨਿਚਰਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ‘ਐਕਸ’ ’ਤੇ ਇਕ ਪੋਸਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ, ‘‘ਇਕੋ ਦਿਨ ਵਿਚ ਦੋ ਮੌਤਾਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਡਰਾਉਣੀਆਂ ਹਨ।’’ ਸਾਈਬਾਬਾ ਦਾ ਸਨਿਚਰਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਇਕ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ’ਚ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੱਤ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਾਉਵਾਦੀਆਂ ਨਾਲ ਕਥਿਤ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 

ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸਾਈਬਾਬਾ ਦੀ ਮੌਤ ਵੀ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਯੂ.ਏ.ਪੀ.ਏ. ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ਜੋ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਬੂਤ ਦੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਜੇਲ੍ਹ ’ਚ ਰੱਖਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।’’ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦਸਿਆ ਕਿ ਸਿੱਦੀਕੀ ਨੂੰ ਸਨਿਚਰਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਬਾਂਦਰਾ ਇਲਾਕੇ ’ਚ ਤਿੰਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਹਸਪਤਾਲ ’ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। 

ਓਵੈਸੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਸਿੱਦੀਕੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਨੂੰ ‘ਬਹੁਤ ਨਿੰਦਣਯੋਗ’ ਕਰਾਰ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਇਹ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ’ਚ ਵਿਗੜਦੀ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਲ੍ਹਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਵਾਰ, ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਸਹਿਕਰਮੀਆਂ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਹਮਦਰਦੀ ਹੈ।’’