Symbol of love Taj Mahal surrounded by many dangers

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: (ਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ), ਮੁਹੱਬਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਤਾਜ ਮਹਲ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਮੰਡਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ ਖ਼ਤਰਾ ਕੁਝ ਵੱਖ ਕਿਸਮ ਦਾ ਹੈ।ਵਾਤਾਵਰਨ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਤਾਜ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਲੰਘਦੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਜਮਨਾ ਨਦੀ ਵਿਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਰਹੇ ਕੀੜੇ ਇਸ ਖੂਬਸੂਰਤ ਸਮਾਰਕ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਵੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਇਹ ਚਿੱਟੇ ਸੰਗਮਰਮਰ ਤੋਂ ਬਣੀ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਇਮਾਰਤ ਇਸਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਤੋਂ ਲੰਘਦੀਆਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾਵਾਂ ਨੇ ਇਸਦੇ ਸੰਗਮਰਮਰ ਨੂੰ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਵਿਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰਤੀਕ ਉੱਤੇ ਭੂਤ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਪੰਜ ਖ਼ਤਰੇ: 

1 .  ਵਾਤਾਵਰਨ ਮਾਹਿਰ ਡੀ ਕੇ ਜੋਸ਼ੀ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਚੁਰੋਨੋਮਸ ਕੈਲਿਗਰਾਫਸ ਨਾਮ ਦੇ ਕੀੜੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਤਾਜਮਹਲ ਹਰਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਗ੍ਰੀਨ ਟਰਿਬਿਊਨਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੰਗ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਜਮਨਾ ਤੋਂ ਆ ਰਹੇ ਕੀੜੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਤਾਜਮਹਲ ਦੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਉੱਤੇ ਦਾਗ਼ ਲੱਗ ਰਹੇ ਹਨ। ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 52 ਨਾਲੀਆਂ ਤੋਂ ਗੰਦਾ ਪਾਣੀ ਸਿੱਧਾ ਜਮਨਾ ਵਿਚ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਕੀੜਿਆਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਵਾਲੀ ਮੱਛੀਆਂ ਮਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਦੀ ਵਿਚ ਕੀੜੇ ਭਾਰੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।

2 . ਪਤਨੀ ਮੁਮਤਾਜ ਮਹਲ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਮੁਗ਼ਲ ਸਮਰਾਟ ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ ਦਾ ਬਣਾਇਆ ਤਾਜ ਨਾ ਸਿਰਫ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਸੈਲਾਨੀ ਖਿਚ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੈ ਸਗੋਂ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਖੂਬਸੂਰਤ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਆਗਰਾ ਸਥਿਤ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਅਤੇ ਬਿਲਕੁਲ ਨਜ਼ਦੀਕ ਬਣੀ ਇੱਕ ਤੇਲ ਰਿਫਾਇਨਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਤਾਜ ਦੀ ਚਿੱਟੇ ਸੰਗਮਰਮਰ ਨਾਲ ਬਣੀ ਇਮਾਰਤ ਸਾਲ ਦਰ ਸਾਲ ਪੀਲੀ ਪੈਂਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤਤਵ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿਭਾਗ ਇਸ ਗੰਦਗੀ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਦੀਵਾਰਾਂ ਉੱਤੇ ਮਡ ਪੈਕਸ ਯਾਨੀ ਮੁਲਤਾਨੀ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਲੇਪ ਲਗਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਇਸ ਲੇਪ ਨੂੰ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸੁੱਕਣ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂਕਿ ਉਹ ਪੱਥਰ ਤੋਂ ਸਾਰੀ ਗੰਦਗੀ ਸੋਖ ਸਕੇ। ਸੁੱਕਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਧੋਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਗੰਦਗੀ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤਾਜ ਨੂੰ ਇਹ ਸਾਰੀ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ 1994, 2001, 2008 ਅਤੇ 2014 ਵਿਚ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।

3 . ਨਵੰਬਰ 2002 ਵਿਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਇੱਕ ਸ਼ਾਪਿੰਗ ਕੰਪਲੈਕਸ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਮਾਲ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਪ੍ਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਕਿ ਉੱਥੇ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਦਲੀਲ਼ ਸੀ ਕਿ ਮਾਲ ਖੁੱਲਣ ਤੋਂ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਤਾਜ ਤੱਕ ਪੁੱਜਣ ਲਈ ਭੀੜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸੜਕਾਂ ਉੱਤੇ ਚਲਕੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਪਰ ਵਾਤਾਵਰਣਵਾਦੀ ਡੀ ਕੇ ਜੋਸ਼ੀ ਦੇ ਕੀੜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਤੇ ਗੌਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ।

4 . ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਹੀ ਸੁਪ੍ਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਦੇ ਕੋਲ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਨੂੰ ਹਟਵਾਉਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਲੋਕਾਂ ਵਲੋਂ ਚਿਤਾ ਜਲਾਉਣ ਤੇ ਉੱਠਦਾ ਧੁਆਂ ਅਤੇ ਰਾਖ ਨਾਲ ਇਮਾਰਤ ਦੀਆਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਪਰ ਕੁੱਝ ਹਿੰਦੂ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਹਟਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਿਆ ਹੈ।

5 . ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਲ - ਕ਼ਾਇਦਾ ਦੇ ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੋਰ ਸਖ਼ਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤਾਜ ਅਤਿਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਉੱਤੇ ਆਇਆ ਹੋਵੇ। ਜਨਵਰੀ 2001 ਵਿਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਥਿਤ ਲਸ਼ਕਰ - ਏ - ਤਇਬਾ ਦੇ ਤਾਜ ਨੂੰ ਉਡਾਉਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਕਥਿਤ ਧਮਕੀ ਭਰੇ ਮੇਲ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਲਸ਼ਕਰ ਦੇ ਇੱਕ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤ ਦੱਸਿਆ ਸੀ।