Indian Rupee Emerging Market Currency

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨਵੇਂ ਸਾਲ 2020 ਵਿਚ, ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਿਆ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 0.37 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਿਆ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ ਉੱਭਰ ਰਹੀਆਂ ਅਰਥਚਾਰਿਆਂ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਮੁਦਰਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਲੂਮਬਰਗ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮੈਕਸੀਕੋ ਦਾ ਕਰੰਸੀ ਪੇਸੋ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ 1.2 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮਜਬੂਤ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆਈ ਰੁਪਿਆ ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਮੁਦਰਾ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲੀਅਨ ਰੀਅਲ ਹੈ। ਸਾਲ 2020 ਵਿਚ, ਇਹ 8 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਨਾਲੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਿਹਤਰ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (ਆਰਬੀਆਈ) ਲਈ ਇਕ ਵਧੀਆ ਮੌਕਾ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਇਸ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਡਾਲਰ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਅੱਗੇ ਜਾਣ ਦੀ ਘੱਟ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਮੈਕਸੀਕੋ ਦੀ ਕਰੰਸੀ ਪੇਸੋ ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿਚ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ, 1.21 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਹੋਇਆ। ਦੂਜਾ ਨੰਬਰ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦਾ ਕਰੰਸੀ ਰੁਪਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ 0.84 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮਜਬੂਤ ਹੋਇਆ। ਤੀਸਰਾ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਦਾ ਕਰੰਸੀ ਪੇਸੋ ਹੈ। ਇਹ 0.12 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੇ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਹੋਏ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਿਆ ਸੂਚੀ ਵਿਚ ਚੌਥੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਰੁਪਿਆ ਇਸ ਸਾਲ 0.37 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੀ ਕਰੰਸੀ ਪੰਜਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ 0.87 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਦੀ ਕਰੰਸੀ ਰਿੰਗਗਿਟ ਛੇਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਇਸ ਵਿਚ 2.18 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਸੱਤਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਜਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਵਿਚ ਇਹ 3.53 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੀ ਕਰੰਸੀ ਰੇਟ ਅੱਠਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ।

ਇਹ ਹੁਣ ਤੱਕ 4.67 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘਟਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿਚ ਨੌਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲੀਆਈ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲੀਅਨ ਰਿਆਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਲ 2020 ਵਿਚ ਇਹ 8.16 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੰਗ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਆਯਾਤ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਦਾ ਵੀ ਇਸ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਦੇਸ਼ ਕੋਲ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਉਹ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਰਥਾਤ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ (ਆਯਾਤ-ਨਿਰਯਾਤ)।

ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੰਨ ਲਓ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਕੁਝ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਕੋਲ 67,000 ਰੁਪਏ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ 1000 ਡਾਲਰ ਹਨ। ਜੇ ਅੱਜ ਡਾਲਰ ਦੀ ਕੀਮਤ 67 ਰੁਪਏ ਹੈ, ਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਕੋਲ ਇਸ ਸਮੇਂ ਬਰਾਬਰ ਦੀ ਰਕਮ ਹੈ।

ਹੁਣ ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਕੁਝ ਖਰੀਦਣਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਾਡੀ ਕਰੰਸੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ 6,700 ਰੁਪਏ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਲਈ 100 ਡਾਲਰ ਦੇਣੇ ਪੈਣਗੇ। ਕਿੰਨੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਈਆ-ਕੀਮਤ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੰਗ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਆਯਾਤ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਦਾ ਵੀ ਇਸ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਦੇਸ਼ ਕੋਲ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੋਂ ਉਹ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਰਥਾਤ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ (ਆਯਾਤ-ਨਿਰਯਾਤ)।

ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਸਾਡੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਵਿਚ ਸਿਰਫ 900 ਡਾਲਰ ਬਚੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਕੋਲ 74,800 ਰੁਪਏ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 67,000 ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਕਮ ਜੋ ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਵਿਚ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਵਿਚ ਵੀ 100 ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ।

ਜੇ ਭਾਰਤ ਉਨੀ ਹੀ ਆਮਦਨੀ ਯਾਨੀ 100 ਡਾਲਰ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰਾਂ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਕਰੰਸੀ ਵਿਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਰਕੀਟ ਤੋਂ ਡਾਲਰ ਖਰੀਦਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਹੋਰ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕਰਨੇ ਪੈਣਗੇ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਆਰਬੀਆਈ ਆਪਣੇ ਭੰਡਾਰਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਖਰੀਦ ਕੇ, ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਡਾਲਰ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।

Punjabi News  ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਰ ਅਪਡੇਟ ਲਗਾਤਾਰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ  Facebook  ਤੇ ਲਾਈਕ Twitter  ਤੇ follow  ਕਰੋ।