file photo

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ:  ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਗਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਲਈ ਕੋਈ ਕੀਮਤ ਅਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਪਰ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਸਸਤੀ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਵੇਚਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।  ਯੂ ਪੀ ਦੇ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨਗਰ ਵਿੱਚ 23 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਗਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਲਈ ਸਿਰਫ 21.84 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।

ਇਸ ਵੇਲੇ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਦੀ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ  30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਿਰਫ 50 ਤੋਂ 60 ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ। ਦਰਅਸਲ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਨੇ ਬਣਾਈਆਂ ਹਨ। 

ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਤੇ ਇਸਦੀ ਦੋਹਰੀ ਮਾਰ ਪਈ ਹੈ। ਇਕ ਪਾਸੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਚਰਾਉਣਾ ਅਤੇ ਪਾਲਣਾ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਹਿਕਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਕੀਮਤ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 

ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਕਾਰਨ ਦੁੱਧ ਦੀ ਖਪਤ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਦੁੱਧ ਲੈਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਚਾਹ ਅਤੇ ਮਠਿਆਈ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਖੋਵਾ, ਪਨੀਰ, ਮਠਿਆਈਆਂ ਅਤੇ ਮੱਖਣ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਠੰਢੀਆਂ ਹੋ ਗਈਆ ਹਨ।

 ਲੋਕ ਸਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਪਿੰਡਾਂ ਵੱਲ ਚਲੇ ਗਏ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਪੈਕ ਕੀਤੇ ਦੁੱਧ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਘੱਟ ਗਏ ਹਨ। ਡੇਅਰੀ ਸੈਕਟਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਦੁੱਧ ਦੀ ਮੰਗ ਵਿਚ 40 ਤੋਂ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਾਹਰ ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਾਰਮਰਜ਼ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਬਾਨੀ ਮੈਂਬਰ ਵਿਨੋਦ ਅਨੰਦ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਪੇਂਡੂ ਆਰਥਿਕਤਾ ਤੇ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨੀ ਘਟ ਗਈ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਦੁੱਧ ਦੀ ਮੰਗ ਵਿਚ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਗਿਰਾਵਟ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਵੇਖੀ ਗਈ। ਇਸ ਗਿਰਾਵਟ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ 25 ਤੋਂ 30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਪੈਸਾ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਦੁੱਧ ਸਹਿਕਾਰੀ ਸਭਾਵਾਂ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਹੀਆਂ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਉਸੇ ਤਰਾਂ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਹੁਣ ਕਿਸਾਨ ਜੱਥੇਬੰਦੀਆਂ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਰੇਟ ‘ਤੇ ਕਿਸਾਨੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਉਪਲਬਧ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਤਾਂ ਜੋ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਾ ਹੋਵੇ।

ਕਿਸਾਨਾਂ 'ਤੇ ਦੋਹਰਾ ਮਾਰ
ਕਿਸਾਨ ਸ਼ਕਤੀ ਸੰਘ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਪੁਸ਼ਪੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਪਾਸੇ ਤਾਂ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਕਾਰਨ ਦੁੱਧ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ 30% ਘੱਟ ਰੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਖਲ, ਕਪਾਹ, ਛਿਲਕੇ, ਮਿਕਸਡ ਪਸ਼ੂ ਚਾਰੇ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਮਿਲਾਂ ਬੰਦ ਜਾਂ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਸਮਰੱਥਾ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿਚ 25 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਦੋਹਰੀ ਮਾਰ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ।

ਵਾਧੂ ਦੁੱਧ ਦੁੱਧ ਦਾ ਪਾਊਡਰ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਝਾਰਖੰਡ ਮਿਲਕ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਮੈਨੇਜਿੰਗ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸੁਧੀਰ ਕੁਮਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ  ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੁੱਧ ਦੀ ਮੰਗ 40-50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਗਈ ਹੈ। ਪਲਾਟ ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 1.30 ਲੱਖ ਲੀਟਰ ਦੁੱਧ ਦੀ ਖਪਤ ਕੀਤੀ ਪਰ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੋਂ ਸਿਰਫ 1 ਲੱਖ ਲੀਟਰ ਹੀ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਦੁੱਧ ਪਾਊਡਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਮੁਸ਼ਕਲ ਪੇਸ਼ ਨਾ ਆਵੇ।

ਅਸੀਂ ਦੁੱਧ ਲਖਨਊ ਨੂੰ ਪਾਊਡਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਭੇਜ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਦੁੱਧ ਦਾ ਪਾਊਡਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੋਈ ਪਲਾਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਆਵਾਜਾਈ ਖਰਚੇ ਵੀ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਪਾਊਡਰ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪੈਸਾ ਵੀ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਸਥਿਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਢਾਈ ਲੱਖ ਲੀਟਰ ਆਉਣਗੇ ਕਿਉਂਕਿ ਚਾਹ ਅਤੇ ਮਿਠਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਵੀ ਬੰਦ ਹਨ।

ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ 
ਇੱਥੇ ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਹਰ ਸਾਲ 180 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹੈ। ਯੂਪੀ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਗੁਜਰਾਤ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਕ ਰਾਜ ਹਨ। 

Punjabi News  ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਰ ਅਪਡੇਟ ਲਗਾਤਾਰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ  Facebook  ਤੇ ਲਾਈਕ Twitter  ਤੇ follow  ਕਰੋ