Pathankot-Jogendra Nerogesh railway line

ਪਠਾਨਕੋਟ : ਪਠਾਨਕੋਟ-ਜੋਗਿੰਦਰਨਗਰ ਤੱਕ 164 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੇ ਨੈਰੋਗੇਜ ਰੇਲ ਸੈਕਸ਼ਨ ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਰੀਟੇਜ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੇ ਚਲਦੇ ਰੇਲਵੇ ਵਲੋਂ ਪਾਲਮਪੁਰ ਅਤੇ ਕਾਂਗੜਾ ਵਿਚ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਰੇਲਵੇ ਵਲੋਂ ਕਾਂਗੜਾ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਹੈਰੀਟੇਜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਥੇ ਹੀ, ਪਾਲਮਪੁਰ ਵਿਚ ਹੈਰੀਟੇਜ ਆਰਟ ਗੈਲਰੀ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਡੀਆਰਐਮ ਵਿਵੇਕ ਕੁਮਾਰ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਡੀਐਨਈ ਪਾਰਸ  ਚੰਦਰਾ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਜੋਗਿੰਦਰਨਗਰ- ਪਠਾਨਕੋਟ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਕੇ ਕਾਂਗੜਾ ‘ਤੇ ਪਾਲਮਪੁਰ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਕੰਮ ਦਾ ਜਾਇਜਾ ਲਿਆ।

ਨੈਰੋਗੇਜ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਨੂੰ ਹੈਰੀਟੇਜ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਰੇਲਵੇ ਨਾਲ ਉੱਤਰ ਰੇਲਵੇ ਨੇ 4 ਡਿਵੀਜਨਲ ਅਤੇ ਜੋਨਲ ਟੀਮਾਂ ਤੋਂ ਸਰਵੇ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ। ਇਸਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਰੇਲ ਮੰਤਰਾਲਾ  ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਕਾਲਕਾ-ਸ਼ਿਮਲਾ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਨੂੰ 10 ਜੁਲਾਈ 2008 ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਹੈਰੀਟੇਜ ਦਾ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਕਾਲਕਾ-ਸ਼ਿਮਲਾ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਪਠਾਨਕੋਟ-ਜੋਗਿੰਦਰਨਗਰ ਨੈਰੋਗੇਜ ਟ੍ਰੈਕ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਹੈਰੀਟੇਜ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰੀਕ੍ਰਿਆ ਨੂੰ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਲਗਭਗ ਇਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਸਨੂੰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਰੀਟੇਜ ਦਾ ਦਰਜਾ ਹੀ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।

ਰੇਲਵੇ ਰਿਕਾਰਡ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਬਣਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਹਾਈਡ੍ਰੋਲਿਕ ਪਾਵਰ  ਦੇ ਉਸਾਰੀ ਕਾਰਜ ਵਿਚ ਸਮੱਗਰੀ ਪਹੁੰਚਾਣ ਲਈ ਪਠਾਨਕੋਟ-ਜੋਗਿੰਦਰਨਗਰ ਨੈਰੋਗੇਜ ਟ੍ਰੈਕ ਦਾ ਉਸਾਰੀ ਕਾਰਜ 1927 ਵਿਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਦੋ ਸਾਲ ਵਿਚ ਹੀ ਅਪ੍ਰੈਲ 1929 ਵਿਚ ਬਿਨਾਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤੇ ਮੈਨਪਾਵਰ ਨਾਲ 164 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੇ ਰੇਲ ਟ੍ਰੈਕ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ।  ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਡੈਮ ਦਾ ਕੰਮ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ ਤੱਦ ਤੱਕ ਇਸ ਟ੍ਰੈਕ ਉੱਤੇ ਮਾਲ-ਗੱਡੀ ਹੀ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ,  ਲੇਕਿਨ ਡੈਮ ਬਨਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟ੍ਰੈਕ ਉਤੇ ਪੈਸੇਂਜਰ ਟ੍ਰੇਨ ਨੂੰ ਬੈਜਨਾਥ ਤੱਕ ਸਟੀਮ ਇੰਜਨ ਨਾਲ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ।

ਸਾਲ 1972 ਵਿਚ ਫਿਰੋਜਪੁਰ ਮੰਡਲ ਤੋਂ ਸਟੀਮ ਇੰਜਨ ਬੰਦ ਕਰ ਇਸ ਰਸਤੇ ਉੱਤੇ ਡੀਜਲ ਇੰਜਨ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਟਰੇਨਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਏਈਐਨ ਪਾਲਮਪੁਰ ਵਿਨੋਦ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਠਾਨਕੋਟ-ਜੋਗਿੰਦਰਨਗਰ ਰੇਲ ਸੈਕਸ਼ਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।  ਇਸਦੇ ਤਹਿਤ ਕਾਂਗੜਾ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਹੈਰੀਟੇਜ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਲਮਪੁਰ ਵਿਚ ਹੈਰੀਟੇਜ ਆਰਟ ਗੈਲਰੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ।

ਇਸ ਵਿਚ ਰੇਲਵੇ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਅਮਾਨਤ ਸੰਕੇਤਕ ਬੱਤੀ, ਕੰਢਾ ਸੰਕੇਤਕ ਬੱਤੀ ,  ਹੱਥ ਸੰਕੇਤਕ ਬੱਤੀ ,  ਫਾਟਕ ਬੱਤੀ ,  ਓਲਡ ਡੇਟਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨ ,  ਬਰਾਸ ਬਰਨਰ ,  ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਪ੍ਰਯੋਗ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਘੜੀ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰੇਲਵੇ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਗੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਇੰਜਨ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।