Punjab Pollution Report: ਵਿਗੜੀ ਆਬੋ-ਹਵਾ: ਲੁਧਿਆਣਾ-ਰੂਪਨਗਰ ਸੂਬੇ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿ ਸ਼ਹਿਰ

• ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ 50% ਦੀ ਕਮੀ  

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ - ਸੂਬੇ ਵਿਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਬਠਿੰਡਾ ਵਿਚ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ 589 ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ, ਜੋ ਕਿ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਮਲੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 3,293 ਹੋ ਗਈ ਹੈ। 25 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਕੁੱਲ 398 ਅਤੇ 24 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਕੁੱਲ 360 ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹੁਣ ਤੱਕ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਰਿਮੋਟ ਸੈਂਸਿੰਗ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ 589 ਕੇਸਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 91 ਮਾਮਲੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਚ 81, ਤਰਨਤਾਰਨ ਵਿਚ 67, ਸੰਗਰੂਰ ਵਿਚ 63, ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਵਿਚ 56, ਮੋਗਾ ਵਿਚ 33, ਮਾਨਸਾ ਵਿਚ 27, ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਤੋਂ 26 ਕੇਸ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। 

ਲੁਧਿਆਣਾ 'ਚ 24, ਜਲੰਧਰ 'ਚ 23, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ 'ਚ 21, ਕਪੂਰਥਲਾ 'ਚ 20, ਬਠਿੰਡਾ 'ਚ 13, ਫਰੀਦਕੋਟ, ਮੋਹਾਲੀ 'ਚ 7, ਮੁਕਤਸਰ 'ਚ 6, ਬਰਨਾਲਾ 'ਚ 5, ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ 'ਚ 4, ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ, ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ 'ਚ 3-3, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਅਤੇ ਪਠਾਨਕੋਟ 'ਚ 1 ਮਾਮਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿਗੜਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਸਰਦੀਆਂ ਦਾ ਮੌਸਮ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਵਾਸਤਵਿਕ ਸਮੇਂ ਦੀ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਹੁਣ 93 (ਮਾੜੀ) ਏਕਿਊਆਈ (AQI) 'ਤੇ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸੂਚਕਾਂਕ ਸ਼ਾਮ 5:50 ਵਜੇ 56 ਸੀ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ਰਾਬ  ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸੂਚਕਾਂਕ ਸਵੇਰੇ 2:51 ਵਜੇ 131 ਸੀਇਸ ਸਾਲ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਸਾਲ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚ 50 ਫ਼ੀਸਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਵਿਗੜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਲੁਧਿਆਣਾ ਅਤੇ ਰੂਪਨਗਰ ਦੋਵੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਸੂਬੇ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅੰਦਰੂਨੀ ਹਵਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਬਾਹਰੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਜਿੰਨਾ ਹੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹਵਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਰਵਾਜ਼ਿਆਂ, ਖਿੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਹਵਾਦਾਰੀ ਰਾਹੀਂ ਘਰਾਂ ਜਾਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਬਾਹਰੀ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸੂਚਕਾਂਕ (AQI) ਬਹੁਤ ਉੱਚਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਘਰ ਜਾਂ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਏਅਰ ਪਿਊਰੀਫਾਇਰ ਜਾਂ ਤਾਜ਼ੀ ਹਵਾ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ, ਖਿੜਕੀਆਂ ਬੰਦ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਸਹੀ ਹਵਾਦਾਰੀ ਦੀ ਸਿਰਫ਼ ਉਦੋਂ ਹੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਬਾਹਰੀ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ AQI ਰੇਂਜ ਦਰਮਿਆਨੀ ਹੋਵੇ।
ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਏਕਿਊਆਈ ਦਰਮਿਆਨੀ ਰੇਂਜ ਤੱਕ ਸੁਧਾਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਬਾਹਰ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਚੰਗਾ N95 ਮਾਸਕ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਦਫ਼ਤਰ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਵਾਹਨਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਆਵਾਜਾਈ ਜਾਂ ਕਾਰਪੂਲਿੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਬਾਹਰੀ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਠੋਸ, ਤਰਲ ਕਣ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਐਰੋਸੋਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਹਨਾਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀ ਗੈਸ, ਨਿਰਮਾਣ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ, ਫੈਕਟਰੀਆਂ, ਪਰਾਲੀ ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ ਬਾਲਣ ਅਤੇ ਜੰਗਲ ਦੀ ਅੱਗ ਆਦਿ ਹਨ। ਅੰਦਰੂਨੀ ਹਵਾ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬਾਲਣ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲੱਕੜ, ਫਸਲ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ, ਚਾਰਕੋਲ, ਕੋਲਾ ਅਤੇ ਗੋਬਰ), ਗਿੱਲੀ, ਉੱਲੀ ਦਾ ਧੂੰਆਂ, ਸਫਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਤੋਂ ਰਸਾਇਣ ਆਦਿ ਤੋਂ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਗੈਸਾਂ ਹਨ।