‘ਬਰਤਾਨੀਆਂ ਨੇ ਨਿੱਝਰ ਕਤਲ ਦੀ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕੈਨੇਡਾ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ ਸੀ’, ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ ’ਚ ਹੋਇਆ ਨਵਾਂ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ

ਲੰਡਨ : ਇਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਬਰਤਾਨਵੀ ਜਾਸੂਸਾਂ ਵਲੋਂ ‘ਕਾਲ ਇੰਟਰਸੈਪਟ’ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਹੀ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਜੂਨ 2023 ’ਚ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ’ਤੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਸੀ। 

‘ਬਲੂਮਬਰਗ ਓਰੀਜਨਲਜ਼’ ਵਲੋਂ ‘ਇਨਸਾਈਡ ਦਿ ਡੈਥਜ਼ ਦੈਟ ਰੌਕਡ ਇੰਡੀਆਜ਼ ਰਿਲੇਸ਼ਨਜ਼ ਵਿਦ ਦ ਵੈਸਟ’ ਵਿਚ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ - ਜਿਸ ਨੂੰ ਯੂ.ਕੇ. ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਚਾਰ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ (ਜੀ.ਸੀ.ਐਚ.ਕਿਯੂ.) ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੁਣਨ ਵਾਲੀ ਪੋਸਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ - ਨੇ ਕਾਲਾਂ ਨੂੰ ਅੱਧ ਵਿਚਕਾਰੋਂ ਸੁਣਿਆ ਜੋ ਤਿੰਨ ਨਿਸ਼ਾਨਿਆਂ ਉਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰ ਰਹੇ ਜਾਪਦੇ ਸਨ। 

ਭਾਰਤ ਵਲੋਂ 2020 ’ਚ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਅਤਿਵਾਦ ਲਈ ਅਤਿਵਾਦੀ ਐਲਾਨੇ ਗਏ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਸਿੱਖ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਵਾਂ ’ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ ਜੋ ਬਰਤਾਨੀਆਂ, ਅਮਰੀਕਾ, ਕੈਨੇਡਾ, ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿਚਾਲੇ ‘ਫਾਈਵ ਆਈਜ਼’ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਝੌਤੇ ਤਹਿਤ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ਉਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦਿਤੇ ਗਏ ਸਨ।

ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ ਵਿਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੁਲਾਈ 2023 ਦੇ ਅਖੀਰ ’ਚ, ਨਿੱਝਰ ਕਤਲ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਇਕ ‘ਸਫਲਤਾ’ ਮਿਲੀ ਜਦੋਂ ਯੂ.ਕੇ. ਨੇ ‘ਸੰਬੰਧਿਤ ਜਾਣਕਾਰੀ’ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਿਰਫ ਸਖਤ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਰੀਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ਰਤ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਔਟਵਾ ਨੂੰ ਹੱਥ ਨਾਲ ਸੌਂਪੀ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਲੰਡਨ ਵਲੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਮਨਜ਼ੂਰਸ਼ੁਦਾ ਸਿਰਫ ਮੁੱਠੀ ਭਰ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ ’ਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਫਾਈਲ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ ਵਲੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿਚਾਲੇ ਹੋਈ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਸਾਰ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। 

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸੰਭਾਵੀ ਟੀਚਿਆਂ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਕੀਤੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਨਿੱਝਰ, (ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ) ਖੰਡਾ ਅਤੇ (ਗੁਰਪਤਵੰਤ ਸਿੰਘ) ਪੰਨੂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਬਾਅਦ ’ਚ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਨਿੱਝਰ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਖਤਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਿੱਖ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਪੱਖੀ ਕਾਰਕੁਨ ਖੰਡਾ ਦੀ ਜੂਨ 2023 ਵਿਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਵੈਸਟ ਮਿਡਲੈਂਡਜ਼ ਖੇਤਰ ਦੇ ਬਰਮਿੰਘਮ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਇਕ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਬਲੱਡ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਸਨ ਅਤੇ ਯੂ.ਕੇ. ਦੇ ਕੁੱਝ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਦਿਤਾ ਕਿ ਮੌਤ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕੀ ਹਾਲਾਤ ਨਹੀਂ ਸਨ। 

ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਸਿੱਖ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਯੂ.ਕੇ. ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਡੈਨ ਜਾਰਵਿਸ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖ ਕੇ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਜੁਲਾਈ 2023 ਤੋਂ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿਉਂ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਨੇ ‘‘ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਲੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉਤੇ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਉਤੇ ਸਾਂਝਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।’’

ਚਿੱਠੀ ’ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ‘‘ਅਸੀਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉਤੇ ਚਿੰਤਤ ਹਾਂ ਜੋ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਖੰਡਾ ਦੀ ਰਹੱਸਮਈ ਮੌਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ।’’ 

ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਧਾਰਤ ਪੰਨੂ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਤਿਵਾਦੀ ਐਲਾਨਿਆ ਸੀ, ਦੀ ਬਲੂਮਬਰਗ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ ਵਿਚ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦਿਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਅੰਗ ਰੱਖਿਅਕਾਂ ਨੇ ਘੇਰ ਰਖਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਅਪਣੀ ਜਾਨ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿਚ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। 

ਭਾਰਤ ਨੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ‘ਬੇਤੁਕਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ’ ਤੇ ‘ਸਿਆਸੀ ਲਾਭ ਲਈ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜਾਣਬੁਝ ਕੇ ਰਣਨੀਤੀ’ ਕਰਾਰ ਦਿਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੇ ਇਕ ਵੱਡੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿਤਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਸਟਿਨ ਟਰੂਡੋ ਨੇ 2023 ਵਿਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਸੰਸਦ ਵਿਚ ਇਕ ਬਿਆਨ ਦਿਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ ਵਿਚ ਨਿੱਝਰ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਏਜੰਟਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਵਾਲੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਪੈਰਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। 

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਸਾਲ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿਚ ਸੰਸਦੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਲਿਬਰਲ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨੇਤਾ ਕਾਰਨੀ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਜੂਨ ’ਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਕਨਾਨਾਸਕੀਸ ’ਚ ਜੀ-7 ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ਦੌਰਾਨ ਅਪਣੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਹਮਰੁਤਬਾ ਮਾਰਕ ਕਾਰਨੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅਗੱਸਤ ’ਚ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੀਆਂ ਰਾਜਧਾਨੀਆਂ ਵਿਚ ਰਾਜਦੂਤ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਸਨ, ਜੋ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।