file photo

ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ: ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦਾ ਜਨਮ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਇਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ 1948 ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇਕ ਇਸਲਾਮਿਕ ਰਾਜ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉੱਤਰ ਕੋਰੀਆ ਨੇ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਦਾ ਰਾਹ ਚੁਣਿਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਨੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ।

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਪਣੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਵੀ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ ਰੱਖਦਿਆਂ ਹਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤਾ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਫ਼ੌਜ ਦਾ ਸਰਕਾਰ 'ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਹੈ। ਫਿਰ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸੈਨਾ ਮੁਖੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਪਰ ਸਿਰਫ ਸੈਨਾ ਦਾ ਸ਼ਾਸਕ ਹੀ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਚੀਨ ਨਾਲ ਗੂੜ੍ਹੀ ਦੋਸਤੀ ਹੈ। ਉੱਤਰ ਕੋਰੀਆ ਦੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਨੇੜਤਾ ਵੀ ਭਾਰਤ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਸਾਬਤ ਹੋਈ। ਮਾਹਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਨੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੀ ਟੈਕਨਾਲੌਜੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤੀ।

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਨਾਲ ਨੇੜਤਾ ਹੈ। ਪਯੋਂਗਯਾਂਗ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਦੂਤਾਵਾਸ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਕੋਰੀਆ ਦਾ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਤਾਵਾਸ ਹੈ। ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਰਾਚੀ ਵਿਚ ਵੀ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦਾ ਵੱਡਾ ਦੂਤਘਰ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਜਾਣ ਲਈ ਵੀਜ਼ਾ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਉੱਤਰ ਕੋਰੀਆ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਦੋਸਤੀ ਬਾਰੇ ਅਧਿਆਇ 1970 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। 1976 ਵਿਚ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜੁਲਫਿਕਾਰ ਅਲੀ ਭੁੱਟੋ ਨੇ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।

 ਉਸ ਸਮੇਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬੇਚੈਨ ਸੀ ਪਰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨਾਲ ਨੇੜਤਾ ਕਾਰਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਚੀਨ ਤੋਂ ਮਦਦ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਪਰ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਵਿਗੜਣ ਦੇ ਡਰੋਂ ਐਮ -11 ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦਾ ਰੁਖ ਕੀਤਾ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬੇਨਜ਼ੀਰ ਭੁੱਟੋ ਨੇ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਦੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਰੋਡੋਂਗ ਨੂੰ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਤੋਂ ਖਰੀਦਿਆ ਅਤੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਪਿਓਂਗਯਾਂਗ ਨੂੰ ਪਰਮਾਣੂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਿੱਤੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਵੀ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ।

2002 ਵਿਚ ਅਮਰੀਕੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਐਲਾਨ ਕਰਦਿਆਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਉੱਤਰ ਕੋਰੀਆ ਨੂੰ ਪਰਮਾਣੂ ਬੰਬ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਗੈਸ ਦੇ ਸੈਂਟਰਫਿਊਜ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸੈਨਿਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ ਰਹੇ, ਪਰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ-ਪਿਯੋਂਗਯਾਂਗ ਦੀ ਭਾਈਵਾਲੀ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ।

ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਦੋਸਤੀ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਨਾਲ ਮਿਲਟਰੀ ਸਹਿਯੋਗ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। 2002 ਵਿਚ ਰਿਪੋਰਟ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁਸ਼ੱਰਫ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਬਦੁੱਲ ਕਾਦਿਰ ਖਾਨ ਤੋਂ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ।

ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਵਿਗਿਆਨੀ ਏਕਿਊ ਖਾਨ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ, ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਲੀਬੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਾਲ 2009 ਵਿੱਚ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਖਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ "ਸੁਤੰਤਰ ਨਾਗਰਿਕ" ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸਾਰੇ ਅਮਰੀਕੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਇਸ ਕਦਮ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖਾਨ ਤੋਂ ਪਰਮਾਣੂ ਫੈਲਣ ਦਾ ਗੰਭੀਰ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ।

ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਖਾਨ ਨੇ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੈਨਾ ਨੇ 30 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਬਦਲੇ ਉੱਤਰ ਕੋਰੀਆ ਨੂੰ ਪਰਮਾਣੂ ਸਮੱਗਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਫੌਜ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਭੂਮਿਕਾ ਬਾਰੇ ਵੀ ਸਵਾਲ ਖੜੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।

Punjabi News  ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਰ ਅਪਡੇਟ ਲਗਾਤਾਰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ  Facebook  ਤੇ ਲਾਈਕ Twitter  ਤੇ follow  ਕਰੋ।