ਮਿਲਕ ਪਲਾਂਟਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾ ਕੇ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵਧ ਬਰਫ਼ ਰੂਪੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ
Water Issue: : ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਭਾਰੀ ਭੁਲੇਖਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵਧ ਪਾਣੀ ਖਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਸ ਸੱਚਾਈ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਕੇ ਦਰਕਿਨਾਰ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹੀ ਕਿਸਾਨ ਹਨ ਜਿਹੜੇ 132 ਕਰੋੜ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਪੇਟ ਭਰਦੇ ਹਨ।
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸੈਕਟਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬਾਰੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਬਹੁਤ ਅਫ਼ਸੋਸ ਨਾਲ ਕਹਿਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਾਲੇ ਤਕਰੀਬਨ 70 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਅਣਸੋਧਿਆ ਪਾਣੀ ਧਰਤੀ ਵਿਚ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲਾ ਸਾਡਾ ਪੀਣ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ, ਨਦੀਆਂ, ਸਮੁੰਦਰ, ਛੱਪੜ ਅਤੇ ਝੀਲਾਂ ਗੰਦੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਣੀ ਦੀ ਤੀਸਰੀ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਖਪਤਕਾਰ ਇਮਾਰਤਸਾਜ਼ੀ ਸੈਕਟਰ ਹੈ ਜਿਥੇ ਪਿੰਡਾਂ, ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਮਹਾਂਨਗਰਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਦਿਨ ਵਿਚ ਅਰਬਾਂ ਖਰਬਾਂ ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਬਹੁਤ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਵਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕੋਲੇ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਥਰਮਲ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਕਿੰਨਾ ਪਾਣੀ ਵਰਤਦੇ ਹਨ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਹਿਸਾਬ-ਕਿਤਾਬ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਇਹ 40 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਲਗਾ ਦਿਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿਥੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਿਆਪਕ ਘਾਟ ਹੈ। ਥਰਮਲ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਰੇਡੀਏਟਰਾਂ ਨੂੰ ਠੰਡਾ ਕਰਨ ਲਈ 90 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਅਤੇ ਠੰਡੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਦੇ ਚਲਦਿਆਂ ਕਈ ਵਾਰ ਥਰਮਲ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਬੰਦ ਵੀ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਮਿੱਲਾਂ, ਪੇਪਰ ਮਿੱਲਾਂ, ਇੱਟਾਂ ਦੇ ਭੱਠੇ, ਹੋਟਲ ਢਾਬੇ, ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ, ਡੇਅਰੀ ਫ਼ਾਰਮ ਵੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਆਮ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਿਲਕ ਪਲਾਟਾਂ ਦੇ ਬਣੇ ਸਾਰੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾ ਕੇ ਰਖਣ ਲਈ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਾਣੀ ਰੂਪੀ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਭੰਡਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਤਿੰਨ ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਪਾਣੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਪਾਣੀ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਵਰਤੋਂਯੋਗ ਹੈ।
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਨਦੀਆਂ, ਨਹਿਰਾਂ, ਸੜਕਾਂ ਅਤੇ ਸਾਂਝੇ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਸਫ਼ੈਦਾ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਦੇਸ਼ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਣ ਵੇਲੇ ਸੇਮ ਦੀ ਭਾਰੀ ਸਮੱਸਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਸੇਮ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਇਹ ਬੂਟਾ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਤੋਂ ਮੰਗਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰੀ ਨਰਸਰੀਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਚਲਦਿਆਂ ਇਸ ਦੀ ਲਵਾਈ ਵੀ ਵਧ ਗਈ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਨੇ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੋਮਿਆਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਵਿਚ ਚੰਗਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ।
ਅੰਗਰੇਜੀ ਵਿਚ ਇਸ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਈਕੋਲੌਜੀਕਲ ਟੈਰੋਰਿਸ਼ਟ (ਵਾਤਾਵਰਨ ਅਤਿਵਾਦੀ) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਹਰ ਜਾਨਦਾਰ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਨਿਰੰਤਰ ਲੋੜ ਹੈ ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਦੋਸ਼ ਦੇਣਾ ਬਹੁਤਾ ਕਾਰਗਰ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਝੋਨੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਦਾ ਬਦਲ ਲੱਭਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਨ ਤੋਂ ਕਦੇ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟਣਗੇ।
(For more news apart from It is not fair to blame farmer alone for misuse of water , stay tuned to Rozana Spokesman)
