ਤਿੰਨ ਸਾਲ `ਚ 17 ਫ਼ੀਸਦੀ ਘਟੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਮਾਈ , 10 ਫ਼ੀਸਦੀ ਘੱਟ ਹੋਏ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਰਵਾਰ
Published : Aug 21, 2018, 6:55 pm IST
Updated : Aug 21, 2018, 6:55 pm IST
SHARE ARTICLE
Farmer
Farmer

ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ 16 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਨਾਬਾਰਡ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੰਪੂਰਨ ਭਾਰਤੀ ਪੇਂਡੂ ਵਿੱਤੀ ਸਮਾਵੇਸ਼ਨ ਸਰਵੇਖਣ  ( ਏਨਏਏਫਆਈਏਸ ) 

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ :  ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ 16 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਨਾਬਾਰਡ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੰਪੂਰਨ ਭਾਰਤੀ ਪੇਂਡੂ ਵਿੱਤੀ ਸਮਾਵੇਸ਼ਨ ਸਰਵੇਖਣ  ( ਏਨਏਏਫਆਈਏਸ )  ਰਿਪੋਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।  ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ  ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਦੇਸ਼  ਦੇ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਰਵਾਰ ਕਰਜ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਉੱਤੇ ਔਸਤਨ ਇੱਕ ਲੱਖ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਾ ਕਰਜ਼ ਹੈ। ਨਾਬਾਰਡ ਨੇ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ 2015 - 16  ਦੇ ਦੌਰਾਨ 245 ਜਿਲਿਆਂ ਦੇ 2016 ਪਿੰਡਾਂ  ਦੇ 40 , 327 ਪਰਵਾਰਾਂ  ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਰਵੇ ਕਰਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਨਾਬਾਰਡ ਦੀ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ  ਦੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪੇਂਡੂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 48 ਫ਼ੀਸਦੀ ਪਰਵਾਰ ਹੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਰਵਾਰ ਹਨ।

farmers-still-unawarefarmers

ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਪਿੰਡ ਦੇ ਹੋਰ ਪਰਵਾਰ ਗੈਰ - ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸਰੋਤਾਂ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹਨ। ਧਿਆਨ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2014 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਮੂਨਾ ਸਰਵੇਖਣ ਦਫ਼ਤਰ  ਦੁਆਰਾ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਿਸ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਲ 2012 - 13 ਵਿੱਚ ਪੇਂਡੂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 57.8 ਫ਼ੀਸਦੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਰਵਾਰ ਸਨ। ਇਸ ਹਿਸਾਬ ਵਲੋਂ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 10 ਫ਼ੀਸਦੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਰਵਾਰ ਘੱਟ ਗਏ। ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੇਘਾਲਏ  ( 78 ਫ਼ੀਸਦੀ )  ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਰਵਾਰ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਮਿਜੋਰਮ  ( 77 ਫ਼ੀਸਦੀ )  ਜੰਮੂ  ( 77 ਫ਼ੀਸਦੀ )  ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼  ( 70 ਫ਼ੀਸਦੀ )  ਅਤੇ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼  ( 68 ਫ਼ੀਸਦੀ )  ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਰਵਾਰ ਹਨ।  ਸੱਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਗੋਆ ( 3 ਫ਼ੀਸਦੀ ) , ਤਮਿਲਨਡੂ ( 13 ਫ਼ੀਸਦੀ ) ਅਤੇ ਕੇਰਲ  ( 13ਫ਼ੀਸਦੀ )  ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਰਵਾਰ ਹਨ।

farmers-still-unawarefarmerਉਥੇ ਹੀ , ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਰਵਾਰਾਂ  ਦੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਸਿਰਫ 43 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹਿੱਸਾ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂਧਨ ਪਾਲਣ ਵਲੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।   ਜੇਕਰ ਅਸੀ ਕੁਲ ਪੇਂਡੂ ਪਰਵਾਰਾਂ  ਦੀ ਕਮਾਈ ਵੇਖੀਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹੈ।  ਕੁਲ ਪੇਂਡੂ ਪਰਵਾਰਾਂ  ਦੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਸਿਰਫ 23 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹਿੱਸਾ ਖੇਤੀ ਅਤੇ  ਪਸ਼ੂਪਾਲਣ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਦਸ  ਦੇਈਏ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 2022 ਤੱਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦੁੱਗਣੀ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਟੀਚੇ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਅਪ੍ਰੈਲ 2016 ਵਿੱਚ ਅਸ਼ੋਕ ਦਲਵਾਈ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦੁੱਗਣੀ ਕਰਣ ਲਈ 2022 - 23 ਤੱਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦਾ 69 ਵਲੋਂ 80 ਫ਼ੀਸਦੀ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂਪਾਲਣ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇਗਾ।

FarmerFarmer ਮੌਜੂਦਾ ਸਰਵੇ  ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਖੇਤੀ ਵਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦਾ 43 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹਿੱਸਾ ਦਿਹਾੜੀ ਮਜਦੂਰੀ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।  ਇੱਥੇ ਤੱਕ ਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਵੀ 34 ਫ਼ੀਸਦੀ ਕਮਾਈ ਦਿਹਾੜੀ ਮਜਦੂਰੀ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਥੇ ਹੀ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦਾ 24 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹਿੱਸਾ ਸਰਕਾਰੀ ਜਾਂ ਨਿਜੀ ਨੌਕਰੀ  ਦੇ ਜਰੀਏ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਲਈ ਇੰਫੋਸਿਸ ਚੇਅਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਸ਼ੋਕ ਗੁਲਾਟੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦਾ ਟੀਚਾ ਹੈ ਕਿ 2022 - 23 ਤੱਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦੁੱਗਣੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਦਲਵਾਈ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਆਕਲਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਅਸਲੀ ਕਮਾਈ 10 . 4 ਫ਼ੀਸਦੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ  ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਵਲੋਂ ਵਧਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ , ਜੋ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ  ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਾਧਾ ਦਰ  ( 3 . 7 ਫ਼ੀਸਦੀ )  ਦਾ 2 . 8 ਗੁਣਾ ਹੈ।

FarmerFarmer ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ , ਇਹ ਉਸੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ ਵਾਧਾ ਦਰ ਨੂੰ 7 . 2 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 20 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੱਕ ਪੰਹੁਚਾਣਾ ਹੈ।  ਕੀ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੋ ਪਾਵੇਗਾ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਚਾਰ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਲੈ ਕੇ ਆਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਵੇਖਕੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ 2025 ਤੱਕ ਵੀ ਦੁੱਗਣੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਮਹੀਨਾ ਔਸਤ ਕਮਾਈ 8,931 ਰੁਪਏ ਹੈ .  ਉਥੇ ਹੀ ਗੈਰ - ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਮਾਸਿਕ ਕਮਾਈ 7 , 269 ਰੁਪਏ ਹੈ। ਇੱਕ ਪੇਂਡੂ ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਔਸਤ ਕਮਾਈ 8,059 ਰੁਪਏ ਹੈ। ਲਗਭਗ 50 ਫ਼ੀਸਦੀ ਪੇਂਡੂ ਹੀ ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਵਲੋਂ ਬਚਤ ਕਰ ਪਾਂਉਦੇ ਹਨ। ਦਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਏਨਏਸਏਸਓ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ  ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ 2012 - 13 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਔਸਤ ਮਾਸਿਕ ਕਮਾਈ 6 , 426 ਰੁਪਏ ਸੀ।

FarmerFarmer ਇਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 2,505 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜੋ ਲਗਭਗ 39 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੀ ਵਾਧਾ ਹੈ। ਨਾਬਾਰਡ ਰਿਪੋਰਟ  ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ 52 . 5 ਫ਼ੀਸਦੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਰਵਾਰ ਕਰਜ ਵਿੱਚ ਹਨ।  ਇੱਕ ਪਰਵਾਰ ਉੱਤੇ ਔਸਤਨ 1 ,04 ,602 ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਰਜ਼ ਹੈ। ਉਥੇ ਹੀ 42 . 8 ਫ਼ੀਸਦੀ ਗੈਰ - ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪੇਂਡੂ ਪਰਵਾਰ ਕਰਜ਼ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉੱਤੇ ਔਸਤਨ 76,731 ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਰਜ਼ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਵਾਰ ਨੇ ਸੰਸਥਾਗਤ ਸਰੋਤਾਂ ਵਲੋਂ ਔਸਤਨ 28,207 ਦਾ ਲੋਂਨ ਲਿਆ ਹੈ। ਉਥੇ ਹੀ ਔਸਤਨ 63 , 645 ਰੁਪਏ ਦਾ ਲੋਨ ਗੈਰ - ਸੰਸਥਾਗਤ ਜਗ੍ਹਾਵਾਂ ਵਲੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ।

farmerfarmerਕੁਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਵਾਰ ਨੇ ਔਸਤਨ 91 , 852 ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਰਜ ਲਿਆ। ਰਿਪੋਰਟ  ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਇੱਕ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਰਵਾਰ ਉਹ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ  ( ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਬਾਗਵਾਨੀ ਫਸਲਾਂ ਚਾਰਾ ਫਸਲਾਂ ਪਸ਼ੂਪਾਲਣਮੁਰਗੀ ਪਾਲਣ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਸੂਰ ਪਾਲਣ ਮਧੁਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਕੀੜਾ ਰੇਸ਼ਮ  ਦੇ ਕੀੜੀਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਆਦਿ ) ਵਲੋਂ 5 , 000 ਰੁਪਏ ਵਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਦਾ ਮੁੱਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਘਰ ਦਾ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਤੋਂ ਜਾਂ ਫਿਰ ਸਹਾਇਕ  ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ 365 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

SHARE ARTICLE

ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਸਮਾਚਾਰ ਸੇਵਾ

ਸਬੰਧਤ ਖ਼ਬਰਾਂ

Advertisement

Punjab Latest Top News Today | ਦੇਖੋ ਕੀ ਕੁੱਝ ਹੈ ਖ਼ਾਸ | Spokesman TV | LIVE | Date 03/08/2025

03 Aug 2025 1:23 PM

ਸ: ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਸਮਾਗਮ ਮੌਕੇ ਕੀਰਤਨ ਸਰਵਣ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ

03 Aug 2025 1:18 PM

Ranjit Singh Gill Home Live Raid :ਰਣਜੀਤ ਗਿੱਲ ਦੇ ਘਰ ਬਾਹਰ ਦੇਖੋ ਕਿੱਦਾਂ ਦਾ ਮਾਹੌਲ.. Vigilance raid Gillco

02 Aug 2025 3:20 PM

Pardhan Mantri Bajeke News : ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਬਾਜੇਕੇ ਦੀ ਵੀਡੀਓ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਿਰ ਹੋਵੇਗੀ ਪੇਸ਼ੀ | Amritpal Singh

02 Aug 2025 3:21 PM

'ਤੇਰੀ ਬੁਲਟ ਪਰੂਫ਼ ਗੱਡੀ ਪਾੜਾਂਗੇ, ਜੇਲ੍ਹ ‘ਚੋਂ ਗੈਂਗਸਟਰ ਜੱਗੂ ਭਗਵਾਨਪੁਰੀਏ ਦੀ ਧਮਕੀ'

01 Aug 2025 6:37 PM
Advertisement