ਅੰਜੀਰ ਮਿੱਟੀ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਚ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੇਤਲੀ ਚੰਗੇ ਨਿਕਾਸ ਵਾਲੀ ਮਿੱਟੀ ਅੰਜੀਰ ਦੀ ਖੇਤੀ ਲਈ ਸੱਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਹੈ।
ਮੁਹਾਲੀ : ਗਰਮੀ ਦਾ ਲੰਮਾ ਮੌਸਮ ਅੰਜੀਰ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਕੰਟੇਨਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਉਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅੰਜੀਰ ਦੇ ਫਲ ਕੱਚੇ ਖਾਧੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਤੇ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਆਮ/ਮਾਮੂਲੀ ਫਲ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਗੁਜਰਾਤ, ਕਰਨਾਟਕ ਅਤੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਅੰਜੀਰ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵੱਡੇ ਰਾਜ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਚਨ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ, ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਕੌਮ ਦਾ ਨਫ਼ਾ ਨੁਕਸਾਨ ਸੋਚ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅੱਗੇ ਆਉਣਗੇ ਤਾਂ ਹੀ ਕੌਮ ਦਾ ਕੁੱਝ ਬਣ ਸਕੇਗਾ
ਅੰਜੀਰ ਮਿੱਟੀ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਚ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੇਤਲੀ ਚੰਗੇ ਨਿਕਾਸ ਵਾਲੀ ਮਿੱਟੀ ਅੰਜੀਰ ਦੀ ਖੇਤੀ ਲਈ ਸੱਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਹੈ। 7-8 J8”&8 ਵਾਲੀ ਮਿੱਟੀ ਅੰਜੀਰ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਮਿਆਨੇ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਗੂੜ੍ਹੇ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਆਰ.ਆਈ.ਬੀ.ਐਸ. ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਆਕਾਰ ਵਾਲੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਫਲਾਂ ਉਪਰੀ ਸਤ੍ਹਾ ਤਣੇ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਤੇ ਜਾਮਨੀ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਅਤੇ ਹਲਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਫਲ ਦਾ ਅੰਦਰੂਨੀ ਭਾਗ/ਗੁੱਦਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੁਆਦ ਦੇ ਨਾਲ ਗੁਲਾਬੀ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੇਹੱਦ ਸੁਆਦੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਫਲ ਮਈ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਜੂਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤਕ ਪੱਕਦੇ ਹਨ। ਫਲਾਂ ਦਾ ਔਸਤਨ ਝਾੜ 53 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ/ਪ੍ਰਤੀ ਰੁੱਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪੌਦੇ ਲਈ ਟੋਏ ਪੁੱਟਦੇ ਸਮੇਂ, ਟੋਇਆਂ ਵਿਚ 5 ਕਿਲੋ ਗੋਹੇ ਦੀ ਖਾਦ ਪਾਉ ਅਤੇ ਫਿਰ 20-25 ਕਿਲੋ ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰਸ ਅਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ ਦੀ ਖਾਦ ਪਾਉ। ਇਸ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਅੱਧ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਫ਼ਰਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਦਰਵਾੜੇ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। 6&6 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਰੱਖੋ।
ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪ੍ਰਜਨਣ ਕਟਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੱਟਣ ਨੂੰ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 3-4 ਅੱਖਾਂ ਜਾਂ ਕਲੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚ ਕਟਿੰਗ 30-45 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਲੰਬੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਕਟਿੰਗਜ਼ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਪੌਦੇ ਤੋਂ ਲਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਰਕਬੇ ਵਿਚ ਬਿਜਾਈ ਕਰਨ ਲਈ, 150 ਪੌਦੇ ਲਗਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਚੰਗਾ ਝਾੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਅੰਜੀਰ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਵਿਚ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਪਾਉ। ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੌਦੇ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਖਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਲ ਵਿਚ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਨੂੰ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡ ਕੇ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਫਲ ਲਗਦੇ ਹਨ। ਅਪਣੀ ਘੱਟ ਡੂੰਘੀ ਜੜ੍ਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕਾਰਨ ਅੰਜੀਰ ਦੇ ਦਰੱਖ਼ਤ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਗਰਮ ਅਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ਕ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪੱਕਣ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਲੋੜੀਂਦੀ ਨਮੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਫਲ ਨੂੰ ਪੱਕਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਅੰਜੀਰ ਦੇ ਰੁੱਖ ਦੀ ਕਟਾਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੇਠਾਂ ਤੋਂ ਉਪਰ ਵਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 3-4 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅੰਜੀਰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਮੌਸਮ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਧੁਰੇ ਵਿਚ ਵਖਰੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਫਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਕਟਾਈ ਰੁੱਖ ਦੇ ਲੱਕੜ ਦੇ ਨਵੇਂ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵੱਡੇ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਫ਼ਸਲ ਲਈ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਲੱਕੜ ਲਈ ਲਗਭਗ ਹਰ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਕਟਾਈ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ, ਟੁੱਟੀਆਂ ਜਾਂ ਓਵਰਲੈਪਿੰਗ/ਢੱਕੀਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬੋਰਡੀਆਕਸ ਪੇਸਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੱਟੇ ਸਿਰੇ ਦੀ ਰਖਿਆ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
