ਇਕ ਪਾਸੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਇੰਤਹਾ ਸੀ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜਰ ਜਾਣ ਦੀ ਸਿਖਰ!.....

ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਸੌ ਸਿੱਖ ਔਰਤਾਂ ਜੋ ਏਨਾ ਜ਼ੁਲਮ ਸਹਿਣ ਬਾਅਦ ਵੀ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿ ਗਈਆਂ........

ਕੋਈ ਸੌਖਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ। ਪਤੀ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰ ਦਿਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਘਰ ਬਾਰ ਲੁੱਟ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ.......

ਇਕ ਵੀ ਸਿੱਖ ਔਰਤ ਦਾ ਧਰਮ ਤਬਦੀਲ ਨਾ ਕਰ ਸਕਣ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਮੀਰ ਮੰਨੂ ਨੂੰ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਅੰਨ੍ਹਾ ਕਰ ਗਿਆ......

ਇਥੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਤ ਕੁੱਝ ਪੁਰਾਣੇ ਗਾਇਕਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨਾ ਉਚਿਤ ਹੋਵੇਗਾ.........

ਜਨੇਤੀਆਂ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਗੀਤਾਂ, ਦੋਹੇ ਅਤੇ ਸਿਠਣੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਚਿਤ ਖ਼ੁਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ.....

ਸਾਡੀ ਬੇਬੇ ਦਸਿਆ ਕਰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨੀਂ ਦਿਨੀਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਕੱਤਣ ਨੂੰ ਬੜਾ ਮਹੱਤਵ ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ

ਹਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਸਵਖਤੇ ਆਏ ਹੋਰ ਕਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਭੱਤੇ ਦੀ ਉਡੀਕ ਹੁੰਦੀ ਸੀ

ਸਾਡੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਜਾਂ ਵਿਰਸੇ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਮਸ਼ੀਨੀ ਯੁਗ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰੀ ਦੀ ਚਕਾ-ਚੌਂਧ ਨੇ ਮਧੋਲ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿਤਾ.....

ਇਕ ਦਿਨ ਚਰਨ ਦੇ ਚਾਚੇ ਦਾ ਅਪਣੇ ਮਾਲਕ ਨਾਲ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਸੀਰੀ ਰਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ.........