ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ 'ਚ ਖੁਲਾਸਾ
India China Border Tension: ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸਰਹੱਦ ਤੋਂ 150 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਿੱਕਮ 'ਚ ਅਪਣੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਆਧੁਨਿਕ ਜੇ-20 ਸਟੀਲਥ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਦੇ ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਐਂਡ ਸਟ੍ਰੈਟੇਜਿਕ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਨੇ ਅਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਵਿਵਾਦਿਤ ਖੇਤਰ 'ਚ 2018 ਤੋਂ 2022 ਦਰਮਿਆਨ 624 ਪਿੰਡ ਵਸਾਏ ਹਨ। ਇਹ ਪਿੰਡ ਚਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਚਿੱਤਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਆਲਸੋਰਸ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਨੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੇ ਤਿੱਬਤ ਦੇ ਦੂਜੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਸ਼ਿਗਾਤਸੇ ਵਿਚ ਅਪਣੇ ਉੱਨਤ J-20 ਸਟੀਲਥ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਸ਼ਿਗਾਤਸੇ ਦੇ ਇਸ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਨੂੰ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਸਿਵਲ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ 12,408 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ। ਕੇਜੇ-500 ਏਅਰਬੋਰਨ ਅਰਲੀ ਵਾਰਨਿੰਗ ਐਂਡ ਕੰਟਰੋਲ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਫੋਟੋਆਂ ਵਿਚ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਖ਼ਬਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜੇ-20 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣੂ ਹੈ। 27 ਮਈ, 2024 ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ ਕਈ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜੇ-20 ਸਟੀਲਥ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਚੀਨ ਦਾ ਹੁਣ ਤਕ ਦਾ ਸੱਭ ਤੋਂ ਉੱਨਤ ਸੰਚਾਲਨ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਹੈ। ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਸੂਬਿਆਂ 'ਚ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਤਿੱਬਤ ਦੇ ਸ਼ਿਗਾਤਸੇ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਹੈ।
ਆਲਸੋਰਸ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਜਹਾਜ਼ 27 ਮਈ 2024 ਨੂੰ ਹੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਵਾਈ-20 ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਅਮਲੇ ਅਤੇ ਸਹਾਇਤਾ ਉਪਕਰਨਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਿਤ ਤੈਨਾਤੀ ਲਈ ਲੈਂਡਿੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਚੀਨ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜੇ-20 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਿਗਾਤਸੇ ਵਿਚ ਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਾਂ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਰ ਭਾਰਤੀ ਸਰਹੱਦ ਨੇੜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹੈ।
ਛੇ ਜੇ-20 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅੱਠ ਜੇ-10 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਅਤੇ ਇਕ ਕੇਜੇ-500 ਏਅਰਬੋਰਨ ਅਰਲੀ ਵਾਰਨਿੰਗ ਐਂਡ ਕੰਟਰੋਲ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਵੀ ਸ਼ਿਗਾਤਸੇ ਵਿਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਚੀਨ ਨਾਲ ਤਣਾਅ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਭਾਰਤ ਨੇ ਵੀ LAC 'ਤੇ 36 ਰਾਫੇਲ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਬੇੜਾ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਹੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਤੀ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ 8 ਰਾਫੇਲ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਅਮਰੀਕੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨਾਲ ਹਵਾਈ ਲੜਾਈ ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਅਲਾਸਕਾ ਗਏ ਸਨ। ਸ਼ਿਗਾਤਸੇ ਏਅਰਬੇਸ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਹਾਸ਼ਿਮਾਰਾ ਤੋਂ 290 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਭਾਰਤ ਨੇ 16 ਰਾਫੇਲ ਦਾ ਅਪਣਾ ਦੂਜਾ ਸਕੁਐਡਰਨ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਗੰਗਟੋਕ ਤੋਂ ਇਸ ਦੀ ਦੂਰੀ 233 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੀਨ ਨੇ ਅਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਤਿੱਬਤ 'ਚ ਜੇ-20 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਚੀਨ ਦੇ ਹੋਟਨ ਸੂਬੇ ਦੇ ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ 'ਚ ਜੇ-20 ਜਹਾਜ਼ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਮਹੀਨੇ 'ਚ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਸੀ ਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਲੇਹ ਏਅਰਬੇਸ ਤੋਂ 382 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੋਟਨ ਏਅਰਬੇਸ 'ਤੇ ਨਵਾਂ ਰਨਵੇ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਹੋਟਨ ਏਅਰਬੇਸ 'ਤੇ ਬਣੇ ਨਵੇਂ ਰਨਵੇ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 3700 ਮੀਟਰ ਹੈ। ਚੀਨ ਨੇ ਉੱਥੇ ਦੋ ਰਨਵੇ ਬਣਾਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਫੌਜੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਰਨਵੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਏ ਗਏ ਨਵੇਂ ਰਨਵੇ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਲੰਬੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਸ 'ਤੇ ਛੋਟੇ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵੱਡੇ ਫੌਜੀ ਜਹਾਜ਼ ਵੀ ਉਤਾਰੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਚੀਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹੋਟਨ ਏਅਰਬੇਸ 'ਤੇ ਜੇ-20 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼, ਸ਼ੇਨਯਾਂਗ ਜੇ-8 ਇੰਟਰਸੈਪਟਰ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ, ਸ਼ਾਨਕਸੀ ਵਾਈ-8 ਜੀ ਅਤੇ ਕੇਜੇ-500 ਅਗਾਊਂ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦੇਣ ਵਾਲੇ AWACS ਜਹਾਜ਼ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਯੂਨਿਟ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
