ਅਜਿਹਾ ਘੱਟ ਹੀ ਦੇਖਣ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿਚ ਅਹਿਮ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹੋਣ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਉੱਤੇ ਅਸਰ ਪਾਉਣ ਦਾ ਮੂਲ ਤੱਤ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹੋਣ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਜਿੱਥੇ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਕਿਊਬੇਕ ਵਿਚ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਆਰਥਕ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ੁਮਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸੱਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦਾ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਹੀ ਚੀਨ ਦੇ ਕਿੰਗਡਾਓ ਵਿਚ ਸ਼ੰਘਾਈ ਸਹਿਯੋਗ ਸੰਮੇਲਨ ਯਾਨੀ ਏਸਸੀਓ ਦੀ ਬੈਠਕ ਵੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ।
G-7ਪਹਿਲੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚ ਇਹ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿੱਥੇ ਵਿਕਸਿਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨਾਂ ਦੀ ਬੈਠਕ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਭਾਰਤ, ਚੀਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ। ਪਰ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਉੱਤੇ ਕਰੀਬੀ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੀ-7 ਦੇਸ਼ ਜਿੱਥੇ ਟ੍ਰੇਡ ਵਾਰ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਸੁਲਝਾਉਣ ਵਿਚ ਵਿਅਸਤ ਰਹਿਣਗੇ, ਉਥੇ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਮੱਸਿਆ ਆਪਣੇ ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਬਜ਼ਾਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੇ ਵੱਧਦੇ ਮੁਲਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹਨ।
ਕਿੰਗਡਾਓ ਵਿਚ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਸ਼ੰਘਾਈ ਸਹਿਯੋਗ ਸੰਗਠਨ ਯਾਨੀ ਏਸਸੀਓ ਦੀ ਬੈਠਕ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਾਰਾ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਠੀਕ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੁਰੁਆਤ ਵਿਚ ਏਸਸੀਓ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਚੀਨ, ਭਾਰਤ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਮੇਤ ਚਾਰ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਖੇਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਗੰਢਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਬਦਲਦੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿਚ ਇਸਦਾ ਮਕਸਦ ਵੀ ਬਦਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਏਸਸੀਓ ਦੀ ਅਗੇਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਵਪਾਰ ਹੈ।
G-7ਜਾਣਕਾਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਸੰਸਾਰਿਕ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਅਤੇ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣਗੇ। ਡੇਸਟਿਮਨੀ ਸਿਕਯੋਰਿਟੀਜ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੁਦੀਪ ਬੰਦੋਪਾਧਿਆਏ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਏਸਸੀਓ ਦੀ ਅਹਮਿਅਤ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ। ਸੰਸਾਰਿਕ ਵਿਕਾਸ ਵਿਚ ਏਸ਼ੀਆ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਖੇਤਰ ਆਰਥਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਅਹਿਮ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਐਵੇਂ ਕਹੋ ਕਿ ਇਹ ਸੰਸਾਰਿਕ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਦਾ ਪਾਵਰ ਹਾਊਸ ਬਣਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਦਿੱਲੀ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਬਰੋਕਰੇਜ ਫਰਮ ਵਿਚ ਆਰਥਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ 'ਆਸਿਫ' ਇਕਬਾਲ ਵੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਰਥਕ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਮੋਰਚੇ ਉੱਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਾਤ ਵਿਚ ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਣਦੇਖੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਆਸਿਫ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਗਲੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਸੰਸਾਰਿਕ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦ ( ਜੀਡੀਪੀ ) ਵਿਚ ਇਕੱਲੇ ਚੀਨ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਤਕਰੀਬਨ 30 ਫੀਸਦੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਇਸ ਵਿਚ 10 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇਗਾ।
G-7ਜਿੱਥੇ ਤੱਕ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੈ ਤਾਂ ਅਗਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਸੰਸਾਰਿਕ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਇਸਦਾ ਹਿੱਸਾ 40 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾ ਫ਼ੰਡ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਵੀ ਆਸਿਫ ਇਕਬਾਲ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਠਹਿਰਾਉਂਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਆਈਏਮਏਫ ਦੀ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਆਈ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਲ 2023 ਤੱਕ ਸੰਸਾਰਿਕ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ 39 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤਕ ਰਹਿਣ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਸ਼ੇਅਰ 25 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੱਕ ਡਿੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ .
