Panic disorder

ਹੁਣ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ, ਬਹੁਤ ਗੜਬੜ ਹੋ ਗਈ, ਕੁੱਝ ਸੱਮਝ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ, ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਾਂ ? ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਸਪਾਸ ਅਕਸਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਣ ਵਾਲੇ ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਨਜ਼ਰ  ਆਉਂਦੇ ਹੋਣਗੇ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਚ ਬੇਚੈਨੀ ਹੋਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ ਪਰ ਛੋਟੀ - ਛੋਟੀ ਗੱਲਾਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਜਿਅਾਦਾ ਨਰਵਸ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਪੈਨਿਕ ਡਿਸਾਰਡਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਸਮਸਿਆ ਨੂੰ ਸਮਝੋ - ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਡਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੁਆਤੀ ਦੌਰ ਵਿਚ ਲੋਕ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਚਾਣ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦੇ। ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ,  ਚਿੰਤਾ ਇਸ ਮਨੋਰੋਗ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਜ੍ਹਾ ਹੈ। ਜੋ ਲੋਕ ਛੋਟੀ - ਛੋਟੀ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬੇਵਜ੍ਹਾ ਚਿੰਤਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਫੋਬਿਆ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਲਾਤਾਂ ਵਿਚ ਪੈਨਿਕ ਡਿਸਾਰਡਰ ਦੇ ਲੱਛਣ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਸੱਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਡਰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।

ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਕੁੱਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਚਾਈ, ਪਾਣੀ, ਭੀੜ, ਲਿਫਟ ਅਤੇ ਐਰੋਪਲੇਨ ਆਦਿ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਬੇਚੈਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਪੈਨਿਕ ਅਟੈਕ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਚਾਨਕ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਸਦਮਾ, ਜਿਵੇਂ - ਬਹੁਤ ਆਰਥਕ ਨੁਕਸਾਨ, ਦੁਰਘਟਨਾ, ਪਰਵਾਰਿਕ ਝਗੜਾ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਕੁੱਝ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਸਮੱਸਿਆ  ਦੇ ਲੱਛਣ ਨਜ਼ਰ  ਆ ਸੱਕਦੇ ਹਨ। ਅਧਿਕ ਗੰਭੀਰ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਵਿਅਕਤੀ ਬੇਹੋਸ਼ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲੱਛਣ :- ਕਮਜੋਰੀ ਅਤੇ ਬੇਲੌੜਾ ਥਕਾਣ, ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੇਖ ਕੇ ਬੇਚੈਨੀ ਵਿਚ ਹੱਥ - ਪੈਰ ਕੰਬਣਾ, ਜਿਆਦਾ ਮੁੜ੍ਹਕਾ ਨਿਕਲਨਾ, ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਅੱਗੇ ਅੰਧਕਾਰ ਛਾ ਜਾਣਾ, ਬੋਲਦੇ ਸਮੇਂ ਜ਼ੁਬਾਨ ਲੜਖੜਾਨਾ, ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਨ ਵੱਧਣਾ 
ਕੀ ਹੈ ਵਜ੍ਹਾ :- ਪੈਨਿਕ ਡਿਸਾਰਡਰ ਲਈ ਕਈ ਵੱਖ - ਵੱਖ ਕਾਰਣ ਜ਼ਿੰਮੇਦਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਬਚਪਨ ਦੇ ਪਰਵਾਰਿਕ ਮਾਹੌਲ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਯੋਗਦਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਅਤਿ ਹਿਫਾਜ਼ਤ ਜਾਂ ਸਖਤੀ ਭਰੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹਲਾਤਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਕਸਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।

ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਚ ਪੈਨਿਕ ਡਿਸਾਰਡਰ ਦੀ ਸ਼ੰਕਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦੇ ਕੁੱਝ ਅਜਿਹੇ ਕਮਜੋਰ ਪੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਚਿੰਤਾ, ਡਰ, ਬੇਚੈਨੀ, ਗੁੱਸਾ, ਡੂੰਘੀ ਉਦਾਸੀ, ਸ਼ਕ ਦੀ ਆਦਤ ਜਾਂ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਅਸੰਤੁਲਨ ਜਦੋਂ ਇਕ ਸੀਮਾ ਤੋਂ  ਜਿਆਦਾ ਵੱਧ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਚ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਜ਼ਾਹਰ ਹੋ ਸੱਕਦੇ ਹਨ। ਐਲਕੋਹਾਲ ਜਾਂ ਕੈਫੀਨ ਦਾ ਜਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਸੇਵਨ, ਲੋ ਬਲਡ ਸ਼ੁਗਰ, ਥਾਇਰਾਇਡ ਗਲੈਂਡ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਰਗਰਮੀ ਜਾਂ ਦਿਲ ਸਬੰਧਤ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਵੀ ਪੈਨਿਕ ਅਟੈਕ ਦੀ ਸੰਦੇਹ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ ਬਚਾਅ :- ਹਮੇਸ਼ਾ ਤਨਾਵ ਮੁਕਤ ਰਹੋ। ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਮੈਬਰਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਆਪਣੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨਾਲ ਨੇਮੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰੋ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕਲਾਪਨ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਵੱਡੀ ਵਜ੍ਹਾ ਹੈ। ਸੱਤ - ਅੱਠ ਘੰਟੇ ਦੀ ਨੀਂਦ ਲਓ। ਨੇਮੀ ਐਕਸਰਸਾਈਜ ਅਤੇ ਯੋਗ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਕਦੇ ਜਿਆਦਾ ਬੇਚੈਨੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਢਿੱਲਾ ਛੱਡ ਕੇ ਗਹਿਰੀ ਸਾਹ ਲਓ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਰਾਹਤ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਵੇਗੀ।  

ਕੀ ਹੈ ਉਪਚਾਰ - ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਦਾ ਉਪਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੈਣ ਉੱਤੇ ਕੁੱਝ ਐਂਟੀ ਡਿਪ੍ਰੇਜੇਂਟ ਦਵਾਈਆਂ  ਵੀ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਾਉਂਸਲਿੰਗ ਅਤੇ ਕਾਗਨੇਟਿਵ ਬਿਹੇਵਿਅਰ ਥੇਰੇਪੀ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਪੀੜਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਚ ਇਹ ਸਮਝ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਆਏ ਤਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਘਬਰਾਉਣ ਦੇ ਬਜਾਏ ਉਸ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਐਕਸਪੋਜ਼ਰ ਥੇਰੇਪੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕਾਰਗਰ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।