ਸਿਰਫ਼ ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ 'ਚ ਜੋੜ ਕੇ ਬਣਿਆ ਹੈ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦਾ ਇਹ ਕਿਲ੍ਹਾ
ਜੈਸਲਮੇਰ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਹੈ ਸੋਨਾਰ ਕਿਲ੍ਹਾ। ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਪੱਥਰਾਂ ਨਾਲ ਬਣੇ ਇਸ ਕਿਲ੍ਹੇ ਉਤੇ ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਬਿਲਕੁੱਲ ਸੋਨੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਮਕਦਾ...
ਜੈਸਲਮੇਰ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਹੈ ਸੋਨਾਰ ਕਿਲ੍ਹਾ। ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਪੱਥਰਾਂ ਨਾਲ ਬਣੇ ਇਸ ਕਿਲ੍ਹੇ ਉਤੇ ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਬਿਲਕੁੱਲ ਸੋਨੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਮਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਸੋਨਾਰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਪਣੀ ਬਣਾਵਟ ਅਤੇ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਇਹ ਕਿਲ੍ਹਾ ਯੂਨੈਸਕੋ ਵਰਲਡ ਹੈਰਿਟੇਜ ਸਾਈਟ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਥਾਰ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬਣਿਆਂ ਇਹ ਕਿਲ੍ਹਾ ਤ੍ਰੀਕੁਟਾ ਪਹਾੜੀ ਉਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਾਲ ਪੀਲੇ ਪੱਥਰਾਂ ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਸੋਨਾਰ ਕਿਲ੍ਹਾ ਦੇਖਣ ਵਿਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਖੂਬਸੂਰਤ ਹੈ ਉਸ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਉਹਨੀਂ ਹੀ ਰੋਚਕ। ਚੂਨੇ ਅਤੇ ਗਾਰੇ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਇਹ ਕਿਲ੍ਹਾ ਅਪਣੇ ਆਪ ਵਿਚ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ। 1500 ਫ਼ੀਟ ਲੰਮਾ ਅਤੇ 750 ਫ਼ੀਟ ਚੌਡ਼ਾ ਹੈ ਇਹ ਕਿਲ੍ਹਾ। ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ 99 ਗੜ੍ਹ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ 92 ਗੜ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਸਾਰੀ 1633 ਤੋਂ 1647 'ਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਤਹਖਾਨਾ ਲਗਭੱਗ 15 ਫ਼ੀਟ ਲੰਮਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹੇ ਬੁਰਜ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਕਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਖਾਸ ਖਿੱਚ ਹੈ ਪਹਿਲਾ ਐਂਟਰੀਗੇਟ। ਜਿਸ 'ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਉਂਝ ਇਸ ਦੇ ਕੁੱਲ 4 ਗੇਟ ਹਨ। ਸੋਨਾਰ ਫੋਰਟ ਵਿਚ ਜੈਨ ਮੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਪਣੀ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ ਵਾਸਤੁਕਲਾ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਸਫ਼ੇਦ ਅਤੇ ਪੀਲੇ ਪੱਥਰਾਂ 'ਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀ ਕਰ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੈਸਲਮੇਰ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਉਥੇ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾਵਾਂ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਹੁਣ ਇਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਕ ਅਜਾਇਬ-ਘਰ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ ਕੇਂਦਰ ਬਣਾ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਥੇ ਉਸ ਦੌਰ ਦੀ ਕਈ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਰਹਿੰਦ ਖੂਹੰਦ ਅਤੇ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦਾ ਇਕ ਸੰਗ੍ਰਿਹ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੋ ਉਸ ਦੌਰ ਵਿਚ ਜੈਸਲਮੇਰ ਦੀ ਬਖ਼ਤਾਵਰ ਵਿਰਾਸਤ ਤੋਂ ਰੂਬਰੂ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਲਹੇ ਦੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਊਪਰੀ ਪਰਕੋਟੇ ਉਤੇ ਉਸ ਦੀ ਕਦੇ ਹਾਰ ਨਾ ਮਨਣ ਵਾਲੀ ਰਾਜਪੂਤੀ ਸ਼ਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਤੋਪ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਤੋਪ ਕਈ ਯੁੱਧਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਲੜਾਈ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਜਿਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਇਹ ਤੋਪ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ ਉੱਥੇ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਪੂਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਜੈਸਲਮੇਰ ਘੁੰਮਣ ਲਈ ਇੱਕਦਮ ਪਰਫ਼ੈਕਟ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇਥੇ ਦੀ ਹਰ ਇਕ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਐਂਜਾਏ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜੈਸਲਮੇਰ ਏਅਰਪੋਰਟ ਮਿਲਿਟਰੀ ਏਅਰਪੋਰਟ ਹੋਣ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਸਿਰਫ਼ ਚਾਰਟਰ ਫ਼ਲਾਈਟਾਂ ਦੀ ਹੀ ਆਵਾਜਾਈ ਹੈ। ਬਿਹਤਰ ਹੋਵੇਗਾ ਤੁਸੀਂ ਜੈਸਲਮੇਰ ਏਅਰਪੋਰਟ ਉਤਰੋ ਜਿਥੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 285 ਕਿਮੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਦੈਪੁਰ, ਦਿੱਲੀ, ਕੋਲਕੱਤਾ, ਚੇਨਈ, ਮੁੰਬਈ ਵਰਗੇ ਸਾਰੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਤੱਕ ਲਈ ਫਲਾਈਟਸ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਜੈਸਲਮੇਰ ਇਥੇ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ।
ਮਸ਼ਹੂਰ ਟੂਰਿਸਟ ਸਪੌਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਥੇ ਤੱਕ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਟੈਕਸੀ ਅਤੇ ਆਟੋ ਮਿਲ ਜਾਣਗੇ। ਜੈਸਲਮੇਰ ਸ਼ਹਿਰ ਜੋਧਪੁਰ, ਜੈਪੁਰ, ਬੀਕਾਨੇਰ, ਬਾੜਮੇਰ, ਮਾਉਂਟ ਆਬੂ, ਜਾਲੋਰ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਤੋਂ ਸੜਕ ਰਸਤੇ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।