Red Fort

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਇੰਝ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕਈ ਵਾਰ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਫ਼ਸੀਲ ਤੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰਗੀਤ ਦੀ ਧੁਨ ਸੁਣੀ ਹੋਵੋਗੇ ਪਰ ਇਕ ਮੌਕਾ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਆਇਆ ਜਦੋਂ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਵਿਚ ਗਲਤ ਰਾਸ਼ਟਰਗੀਤ ਵਜਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਖੁਦ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ ਪਰ ਇਹ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਾਲ 1967 ਵਿਚ ਲਿਖੀ ਗਈ। ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਪੋਲੈਂਡ, ਬੁਲਗਾਰਿਆ, ਰੋਮਾਨਿਆ ਅਤੇ ਯੂਗੋਸਲਾਵਿਆ ਵਰਗੇ ਪੂਰਬੀ ਯੂਰੋਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਗਈ ਸੀ। ਦੌਰਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਚਾਨਕ ਇਜਿਪਟ ਜਾਣ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾ ਲਿਆ।

ਇਸ ਦੀ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਵਜ੍ਹਾ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਇਜਿਪਟ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਗਮਾਲ ਅਬਦੇਲ ਨਾਸੇਰ ਇੰਦਰਾ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੇ ਕਰੀਬੀਆਂ ਵਿਚ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ਵ ਨੇਤਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਦੌਰ 'ਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਮਜਬੂਤੀ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਸਨ। ਦੂਜੀ ਵਜ੍ਹਾ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਇੰਦਰੇ ਦੇ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਜਿਪਟ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਦੇ ਨਾਲ ਲੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਕਰੀਬ ਮੁੰਹ ਦੀ ਖਾਨੀ ਪਈ ਸੀ। ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਦੌਰੇ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਜੋੜ ਕਰ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਖੈਰ, ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕਾਇਰਾਂ ਵਿਚ ਦੋ ਦਿਨ ਰੁਕੀ।

ਸਾਰੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਗੱਲ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਸੀ ਦੌਰਾਨ ਇੰਦਰਾ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਾਸੇਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਆਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿਤਾ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਮਤਲਬ 1968 ਵਿਚ ਗਮਾਲ ਅਬਦੇਲ ਨਾਸੇਰ ਭਾਰਤ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਆਏ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿਚ ਕੋਈ ਕੋਰ - ਕਸਰ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ। ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਰਿਸੈਪਸ਼ਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਮਹਿਫਲ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਦਿੱਗਜ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਰਸਮੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇਜਿਪਟ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਗੀਤ ਤੋਂ ਹੋਣੀ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਦਿਨ ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰਗੀਤ ਵਜ੍ਹਾ ਉਹ ਗਲਤ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣਾ ਸੀ।

ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹ ਕੇ. ਨਟਵਰ ਸਿੰਘ ਅਪਣੀ ਆਤਮਕਥਾ ਵਨ ਲਾਈਫ਼ ਇਜ਼ ਨਾਟ ਐਨਫ ਵਿਚ ਇਸ ਘਟਨਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਲਿਖਦੇ ਹੈ, ਪਰੋਗਰਾਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੁਦ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਾਸੇਰ ਨੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਤੋਂ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੈਂਡ ਨੇ ਗਲਤ ਰਾਸ਼ਟਰਗੀਤ ਵਜਾ ਦਿਤਾ। ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰਗੀਤ ਵਜਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਉਹ ਦਰਅਸਲ, ਇਜਿਪਟ ਦੇ ਰਾਜੇ ਫਾਰੂਕ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1952 ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਉਸ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਅਗੁਵਾਈ ਖੁਦ ਨਾਸੇਰ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ ਇਜਿਪਟ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਹੋਰ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਮਜਬੂਤ ਨੇਤਾ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਬਣੀ।