Earthquake

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਭਾਸ਼ਾ): ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਹਿਮਾਲਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਰਿਕਾਰਡ ਤੀਵਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਆਉਣ ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿਤੀ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੰਨੀਏ ਤਾਂ ਹਿਮਾਲਿਆ ਖੇਤਰ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਭੂਗੋਲਿਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ 8.5 ਤੀਵਰਤਾ ਦਾ ਭੁਚਾਲ ਕਦੇ ਵੀ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਭੁਚਾਲ ਮਾਹਰ ਸੀ.ਪੀ ਰਾਜੇਂਦਰਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਤਣਾਅ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਕੇਂਦਰੀ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿਚ 8.5 ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਦੀ ਤੀਵਰਤਾ ਦਾ ਇਕ ਭੁਚਾਲ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਭੂਗੋਲਿਕ ਜਰਨਲ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਦੋ ਨਵੀਆਂ ਖੋਜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਜਗ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਂਕੜੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਚੋਰਗੇਲੀਆ ਵਿਚ ਮੋਹਨ ਖੋਲਾ ਦੇ ਆਂਕੜੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮੌਜੂਦਾ ਡਾਟਾਬੇਸ ਦਾ ਲੇਖਾ-ਜੋਖਾ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸੀਮਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਆਕਾਸ਼ ਏਜੰਸੀ ਇਸਰੋ ਦੇ ਕਾਰਟੋਸੈਟ-1 ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਤੋਂ ਗੂਗਲ ਮਤਲਬ, ਇਮੇਜਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਥਾਨਕ ਭੂਮੀਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਰਚਨਾਤਮਕ ਨਕਸ਼ੇ ਦੀ ਵਰਤੋ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਧਿਐਨ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੇਂਦਰੀ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿਚ 15 ਮੀਟਰ ਦੀ ਔਸਤ ਖਿਸਕਣ ਦੇ ਕਾਰਨ 1315 ਅਤੇ 1440 ਦੇ ਵਿਚ ਖਿਚ 8.5 ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਤੀਵਰਤਾ ਦਾ ਇਕ ਵੱਡਾ ਭੁਚਾਲ ਖੇਤਰ ਲਗ-ਭਗ 600 ਕਿ.ਮੀ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਨਯਾਂਗ ਟੈਕਨੋਲਾਜਿਕਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਐਨਟੀਊ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਇਕ ਰਿਸਰਚ ਟੀਮ ਨੇ ਵੀ ਪਾਇਆ ਸੀ ਕਿ ਵਿਚਕਾਰ ਹਿਮਾਲਿਆ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ਉਤੇ ਅੱਠ ਤੋਂ ਸਾਡੇ ਅੱਠ ਤੀਵਰਤਾ ਦਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਭੂਚਾਲ ਆਉਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ।

ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇਕ ਬਿਆਨ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਤ੍ਹਾ ਟੁੱਟਣ ਸਬੰਧੀ ਖੋਜ ਦਾ ਹਿਮਾਲਿਆ ਪਹਾੜ ਸਬੰਧੀ ਖੇਤਰਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇਲਾਕੀਆਂ ਉਤੇ ਗਹਿਰਾ ਅਸਰ ਹੈ। ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪਾਲ.ਟੈਪੋਨੀਅਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਤੀਤ ਵਿਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ  ਦੇ ਖਤਰਨਾਕ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਅਸਤੀਤਵ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਇੰਨੀ ਹੀ ਤੀਵਰਤਾ ਦੇ ਭੁਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਫਿਰ ਤੋਂ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਕੀਆਂ ਵਿਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਟੁੱਟੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਧਿਆਨ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਹਿਮਾਲਿਆ ਖੇਤਰ ਸਥਿਤ ਨੇਪਾਲ ਵਿਚ ਆਏ ਭੂਚਾਲ ਨੇ ਭਿਆਨਕ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਈ ਸੀ।

ਉਸ ਸਮੇਂ ਨੇਪਾਲ ਵਿਚ ਆਏ ਦੋ ਭਿਆਨਕ ਭੂਚਾਲਾ ਤੋਂ 8635 ਨੂੰ ਅਪਣੀ ਜਾਨ ਤੋਂ ਹੱਥ ਧੋਣਾ ਪਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ 89 ਵਿਦੇਸ਼ੀਆਂ ਸਮੇਤ 300 ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਲੋਕ ਹੁਣ ਵੀ ਬਿਪਤਾ ਵਿਚ ਹਨ। ਨੇਪਾਲ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਇਕ ਬਿਆਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 49 ਭਾਰਤੀਆਂ ਸਮੇਤ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 79 ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਇਸ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਭੂਚਾਲ ਵਿਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।