Chandrayaan 2

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਤੜਕੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਾਹ ਰੁਕ ਗਏ ਜਦੋਂ ਲੈਂਡਰ ਵਿਕਰਮ ਤੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਰੋ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਟੁੱਟ ਗਿਆ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੰਦਰਯਾਨ - 2 ਮਿਸ਼ਨ ਚੰਨ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਛੂਹਣ ਤੋਂ ਚੂਕ ਗਿਆ ਪਰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਨਹੀਂ ਹਾਰਿਆ।ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਇਸਰੋ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ -  ਵਿਗਿਆਨ 'ਚ ਅਸਫਲਤਾ ਹੁੰਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪ੍ਰਯੋਗ ਅਤੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਬਸ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿਹੜੇ -  ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ ਕਿੰਨੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ 'ਚ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਉਤਰੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।

ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ, ਜੇਕਰ ਚੰਦਰਯਾਨ 2 ਚੰਨ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਉਤਰਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਚੌਥਾ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਜਾਂਦਾ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਿਰਫ 3 ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਇਹ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਮਰੀਕਾ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨੇ ਚੰਨ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਵਾਹਨ ਭੇਜੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਰਤ ਚੰਨ ਦੇ ਸਾਊਥ ਪੋਲ 'ਤੇ ਉੱਤਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਦੇਸ਼ ਹੁੰਦਾ।

5 ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਅਪ੍ਰੈਲ 'ਚ ਇਜਰਾਇਲ ਦਾ ਚੰਦਰ ਪੁਲਾੜ ਵਾਹਨ ਬੇਰੇਸ਼ੀਟ ਚੰਨ 'ਤੇ ਲੈਂਡਿਗ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇੰਜਨ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸਦਾ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਸੰਪਰਕ ਕੱਟ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਹਾਦਸਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਕੁਝ ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਨੇ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਅਸਫ਼ਲ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 22 ਫਰਵਰੀ 2019 ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਨੇ ਆਪਣਾ ਚੰਦਰ ਪੁਲਾੜ ਵਾਹਨ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਕੁਲ 109 ਮਿਸ਼ਨ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਜਿਸ 'ਚੋਂ 41 ਅਸਫ਼ਲ ਹੋਏ ਹਨ। ਹੁਣ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 110 ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਸਫ਼ਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 42 ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। 

ਆਂਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁਣ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਸਾਫਟ ਲੈਂਡਿਗ ਲਈ ਕੁਲ 38 ਵਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜਿਸ 'ਚੋਂ 52 ਫੀਸਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੀ ਸਫਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕੇਵਲ 6 ਦੇਸ਼ਾਂ ਜਾਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਾਹਨ ਭੇਜੇ ਹਨ ਪਰ ਕਾਮਯਾਬੀ ਕੇਵਲ 3 ਨੂੰ ਮਿਲ ਸਕੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਿੰਨ ਦੇਸ਼ ਅਮਰੀਕਾ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਚੀਨ ਹੈ।

ਚੰਦਰਮਾ ਤੱਕ ਪਹਿਲੇ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਪਲੈਨਿੰਗ 17 ਅਗਸਤ 1958 'ਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਬਣਾਈ ਸੀ ਪਰ ‘ਪਾਇਨੀਅਰ 0' ਦਾ ਲਾਂਚਿੰਗ ਅਸਫਲ ਰਹੀ।  ਸਫਲਤਾ 6ਵੇਂ ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ 20 ਜੁਲਾਈ 1969 ਨੂੰ ਅਪੋਲੋ 11 ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਚੰਨ 'ਤੇ ਵਾਹਨ ਉਤਾਰਿਆ ਸੀ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਨੀਲ ਆਰਮਸਟਰਾਂਗ ਅਤੇ ਵਜ ਐਲਡਰਿਨ ਚੰਨ 'ਤੇ ਉੱਤਰਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਬਣੇ ਸਨ। 

 ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ 17 ਅਗਸਤ 1958 ਤੋਂ 14 ਦਸੰਬਰ 1972 ਤੱਕ ਕਰੀਬ 31 ਮਿਸ਼ਨ ਭੇਜੇ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ 17 ਫੇਲ ਹੋ ਗਏ, ਯਾਨੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ 45.17 ਫੀਸਦੀ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ।  ਰੂਸ ਹੀ ਪਹਿਲਾ ਅਜਿਹਾ ਦੇਸ਼ ਬਣਿਆ ਜਿਸਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਉਤਾਰਨ 'ਚ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ। ਉਥੇ ਹੀ ਅਮਰੀਕਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਉਤਾਰਨ 'ਚ ਸਫਲ ਰਿਹਾ। ਰੂਸ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਨਾਮ ਲੂਨਾ 2 ਸੀ ਜੋ 12 ਸਤੰਬਰ 1959 ਨੂੰ ਚੰਨ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਰੂਸ ਦੇ ਲੂਨਾ 2 ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਕਾਮਯਾਬੀ ਮਿਲੀ।

ਚੰਨ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਉੱਤਰਨ ਲਈ ਰੂਸ ਨੇ 23 ਸਤੰਬਰ 1958 ਤੋਂ 9 ਅਗਸਤ 1976 ਤੱਕ ਕਰੀਬ 33 ਮਿਸ਼ਨ ਭੇਜੇ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ 26 ਫੇਲ ਹੋ ਗਏ। ਰੂਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ 21.21 ਫ਼ੀਸਦੀ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ। ਰੂਸ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਚੰਨ ਦੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਚੱਕਰ ਲਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਆਰਬਿਟਰ, ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਉੱਤਰਨ ਵਾਲੇ ਲੈਂਡਰ ਅਤੇ ਸਤ੍ਹਾ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਣ ਵਾਲੇ ਇੰਪੈਕਟਰ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਥੇ ਹੀ ਇੱਕ ਕਦਮ ਅੱਗੇ ਵੱਧਦੇ ਹੋਏ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਚੰਨ 'ਤੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਰੂਸ ਨੇ ਕੁਲ ਮਿਲਾ ਕੇ 64 ਮਿਸ਼ਨ ਚੰਨ 'ਤੇ ਭੇਜੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 43ਵੀਂ ਵਾਰ ਸਫਲਤਾ ਹੱਥ ਲੱਗੀ। 

ਸੋਵੀਅਤ ਰੂਸ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣਾ ਮੂਨ ਮਿਸ਼ਨ ਲੂਨਾ - 1 ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮੇਂ 'ਚ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਸੀ। 2 ਜਨਵਰੀ 1959 'ਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਲੂਨਾ - 1 ਸਿਰਫ 36 ਘੰਟੇ 'ਚ ਚੰਨ ਦੀ ਕਲਾਸ 'ਚ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਕਰੀਬ 3 ਕਿਮੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸੈਕਿੰਡ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਉੱਡ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਚੀਨ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਚੀਨ ਦਾ ਵਾਹਨ ਚਾਂਗਈ 4 ਇਸ ਸਾਲ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ, ਚੀਨ ਨੇ 8 ਦਸੰਬਰ 2018 ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮਿਸ਼ਨ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਲੈਂਡਰ ਅਤੇ ਰੋਵਰ 3 ਜਨਵਰੀ 2019 ਨੂੰ ਚੰਨ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ। 

ਚੰਨ ਦਾ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਜੋ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਕਦੇ ਦਿਸਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਸ ਹਿੱਸੇ 'ਤੇ ਚੀਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਆਪਣਾ ਸਪੇਸਕਰਾਫਟ ਚਾਂਗ - 4 ਉਤਾਰਿਆ ਸੀ। ਆਕਾਸ਼  ਦੇ ਖੇਤਰ 'ਚ ਇਸ ਕਦਮ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੰਨ ਦੇ ਇਸ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਡਾਰਕ ਸਾਇਡ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਦੇਖਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ।ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2013 'ਚ ਚੀਨ ਦਾ ਚਾਂਗ 3 ਸਾਲ 1976 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੰਨ 'ਤੇ ਉੱਤਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਸਪੇਸਕਰਾਫਟ ਬਣਿਆ ਸੀ।

Punjabi News  ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਰ ਅਪਡੇਟ ਲਗਾਤਾਰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ  Facebook ਤੇ ਲਾਈਕ Twitter  ਤੇ follow ਕਰੋ।