ਦੇਸ਼ 'ਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ J&K 'ਚ ਮਿਲਿਆ Lithium ਦਾ ਭੰਡਾਰ, ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਵਧੇਗੀ ਲੀਥੀਅਮ ਦੀ ਮੰਗ 

ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ - ਦੇਸ਼ 'ਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ 'ਚ 59 ਲੱਖ ਟਨ ਲਿਥੀਅਮ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਲਾਭਦਾਇਕ ਖਜ਼ਾਨਾ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਫੈਰਸ ਧਾਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵਾਹਨ ਦੀ ਬੈਟਰੀ ਵਿਚ ਵਰਤਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਖਾਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ "ਭਾਰਤੀ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨ ਸਰਵੇਖਣ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਰਿਆਸੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸਲਾਲ-ਹੈਮਾਨਾ ਖੇਤਰ ਵਿਚ 5.9 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ (5.9 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ) ਦੇ ਲਿਥੀਅਮ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਸਰੋਤ ਲੱਭੇ ਹਨ। ਲਿਥੀਅਮ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸਪਲਾਇਰ ਹਨ, ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਲਿਥੀਅਮ ਦੀ ਮੰਗ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਈਵੀ ਬੈਟਰੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਆਪਣਾ ਖੁਦ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਹੈ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।  

ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਲਿਥੀਅਮ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਸਮੇਤ 51 ਖਣਿਜ ਬਲਾਕ ਸਬੰਧਤ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸੌਂਪੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ 51 ਖਣਿਜ ਬਲਾਕਾਂ ਵਿਚੋਂ, 5 ਬਲਾਕ ਸੋਨੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਲਾਕ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ (ਯੂਟੀ) ਸਮੇਤ 11 ਰਾਜਾਂ ਵਿਚ ਹਨ। ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਗੁਜਰਾਤ, ਝਾਰਖੰਡ, ਕਰਨਾਟਕ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੜੀਸਾ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਅਤੇ ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਬਲਾਕ ਪੋਟਾਸ਼, ਮੋਲੀਬਡੇਨਮ, ਬੇਸ ਧਾਤੂਆਂ ਆਦਿ ਵਸਤੂਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। 

ਭਾਰਤ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਦਰਾਮਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। 2020 ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਲਿਥੀਅਮ ਦਰਾਮਦ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਚੌਥੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਆਪਣੀ ਲਿਥੀਅਮ ਆਇਨ ਬੈਟਰੀਆਂ ਦਾ 80% ਚੀਨ ਤੋਂ ਸਰੋਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਆਤਮ-ਨਿਰਭਰ ਬਣਨ ਲਈ ਅਰਜਨਟੀਨਾ, ਚਿਲੀ, ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਬੋਲੀਵੀਆ ਵਰਗੇ ਲਿਥੀਅਮ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਖਰੀਦਣ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

62ਵੀਂ CGPB ਮੀਟਿੰਗ ਦੌਰਾਨ, GSI ਨੇ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲਿਥੀਅਮ ਅਤੇ ਗੋਲਡ ਸਮੇਤ 51 ਖਣਿਜ ਬਲਾਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਸੌਂਪੀਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ 5 ਬਲਾਕ ਸੋਨੇ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਹਨ। ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਰੁੱਧ ਰੂਸ ਦੀ ਜੰਗ ਛੇੜਨ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਉੱਥੇ ਧਰਤੀ ਹੇਠ ਲੁਕਿਆ ਚਿੱਟੇ ਸੋਨੇ ਭਾਵ ਲਿਥੀਅਮ ਦਾ ਅਥਾਹ ਭੰਡਾਰ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦਾ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਯੂਕਰੇਨ ਲਿਥੀਅਮ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਭੰਡਾਰ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਲਿਥੀਅਮ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭੰਡਾਰ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਡੋਨਬਾਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਹਨ।