ਅਚਾਨਕ ਲਾਲ ਹੋਇਆ ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਦਾ ਪਾਣੀ, ਵਿਗਿਆਨੀ ਹੈਰਾਨ, ਦੇਖਣ ਲਈ ਭੀੜ ਹੋਈ ਇਕੱਠੀ
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਬੁਲਢਾਨਾ ਜ਼ਿਲੇ ਦੀ ਇਕ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਘਟਨਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਬੁਲਢਾਨਾ ਜ਼ਿਲੇ ਦੀ ਇਕ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਘਟਨਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਦਾ ਪਾਣੀ ਅਚਾਨਕ ਲਾਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਮ ਲੋਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਸ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਹਨ। ਬੁੱਲਢਾਨਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਤਹਿਸੀਲਦਾਰ ਸੈਫਨ ਨਦਾਫ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਿਛਲੇ 2-3 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਦਾ ਪਾਣੀ ਲਾਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਜੰਗਲਾਤ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਕੇ ਕਾਰਨ ਲੱਭਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਵਿਚ ਹਲੋਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅਤੇ ਡੂਨੋਨੀਲਾ ਸੈਲੀਨਾ ਨਾਮੀ ਉੱਲੀ (ਫੰਗਸ) ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਦਾ ਰੰਗ ਲਾਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਕੁਦਰਤੀ ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਬਾਰਸ਼ ਕਾਰਨ ਹੈਲੋਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅਤੇ ਡੂਨੋਨੀਲਾ ਸਲੀਨਾ ਫੰਜਾਈ ਝੀਲ ਦੇ ਤਲ਼ੇ ਤੇ ਬੈਠ ਗਈ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਰੰਗ ਲਾਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਦਾ ਪਾਣੀ ਲਾਲ ਹੋਣ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਅਜੇ ਬਾਕੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਰੰਗ ਲਾਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਆਸ ਪਾਸ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਲੋਕ ਝੀਲ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਚਮਤਕਾਰ ਮੰਨ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅਫਵਾਹਾਂ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਫੜ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਬਹੁਤ ਰਹੱਸਮਈ ਹੈ। ਨਾਸਾ ਤੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਇਸ ਝੀਲ ਦੇ ਭੇਦ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਜੁਟੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਆਕਾਰ ਵਿਚ ਗੋਲ ਹੈ।
ਇਸ ਦਾ ਉਪਰਲਾ ਵਿਆਸ ਲਗਭਗ 7 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਝੀਲ ਲਗਭਗ 150 ਮੀਟਰ ਡੂੰਘੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਉਲਕਾ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਤਕਰੀਬਨ 10 ਲੱਖ ਟਨ ਹੋਣਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਝੀਲਾਂ ਬਣੀਆਂ ਸਨ। ਲੋਨਰ ਝੀਲ ਦਾ ਪਾਣੀ ਖਾਰਾ ਹੈ। ਇਥੋਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਵੀ ਇਸ ਝੀਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇਕ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਘਟਨਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਝੀਲ 2006 ਵਿਚ ਸੁੱਕ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਵਕਤ, ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਝੀਲ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬਜਾਏ ਲੂਣ ਵੇਖਿਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖਣਿਜਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਚਮਕਦਾਰ ਟੁਕੜੇ ਵੇਖੇ। ਪਰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਇਥੇ ਬਾਰਸ਼ ਹੋਈ ਅਤੇ ਝੀਲ ਫਿਰ ਭਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ, ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿਚ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਝੀਲ ਲਗਭਗ 5 ਲੱਖ 70 ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਇਹ ਝੀਲ ਰਾਮਾਇਣ ਅਤੇ ਮਹਾਭਾਰਤ ਕਾਲ ਵਿਚ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸੀ। ਵਿਗਿਆਨੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਝੀਲ ਮਿੱਟੀਓਰਾਈਟ ਦੇ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਕਾਰਨ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਸਕਿਆ ਕਿ ਇਹ ਉਲਕਾ ਕਿਥੇ ਗਈ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਕੁਝ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਸੱਤਰਵਿਆਂ ਦੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਝੀਲ ਜੁਆਲਾਮੁਖੀ ਦੇ ਮੂੰਹ ਕਾਰਨ ਬਣ ਗਈ ਸੀ।
ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਇਹ ਗਲਤ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਜੇ ਝੀਲ ਜੁਆਲਾਮੁਖੀ ਦੀ ਬਣੀ ਹੁੰਦੀ, ਤਾਂ ਇਹ 150 ਮੀਟਰ ਡੂੰਘੀ ਨਾ ਹੁੰਦੀ। ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਸਾ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਝੀਲ ਨੂੰ ਬੇਸਾਲਟਿਕ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੀ ਬਣੀ ਝੀਲ ਦੱਸਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਝੀਲ ਮੰਗਲ ਦੀ ਸਤਹ 'ਤੇ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਰਸਾਇਣਕ ਗੁਣ ਉਥੇ ਦੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਦੇ ਰਸਾਇਣਕ ਗੁਣਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਮੇਲ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਝੀਲ ਬਾਰੇ ਕਈ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ।
ਮਾਹਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਝੀਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਰਿਗਵੇਦ ਅਤੇ ਸਕੰਦ ਪੁਰਾਣ ਵਿਚ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਪਦਮ ਪੁਰਾਣ ਅਤੇ ਆਈਨ-ਏ-ਅਕਬਰੀ ਵਿਚ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਬਾਰੇ ਇਕ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਵੀ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਦੈਤਿਆਸੂਦਨ ਮੰਦਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ, ਦੁਰਗਾ, ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਖਜੂਰਹੋ ਦੇ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ।
Punjabi News ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਰ ਅਪਡੇਟ ਲਗਾਤਾਰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ Facebook ਤੇ ਲਾਈਕ Twitter ਤੇ follow ਕਰੋ।