ਜਲੰਧਰ: ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਚਾਕੂ ਛੁਰੀਆਂ ਤੇਜ਼ ਕਰਾ ਲਓ ਦੀ ਆਵਾਜ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸਿਕਲੀਗਰ ਸਿੱਖ 'ਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਬੇਹੱਦ ਖਰਾਬ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਜਿਉਣ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਅਣਦੇਖੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਹਥਿਆਰਾਂ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਦੇ ਆਗਮਨ ਨੇ ਸਿਕਲੀਗਰਾਂ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਆਰਥਿਕ ਰੂਪ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਹੁਣ ਗਰੀਬ ਅਤੇ ਪਛੜੇ ਲੋਕ ਹਨ, ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ।

35 ਤੋਂ 40 ਜਹਾਜ ਸਿਕਲੀਗਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਕਰਦੇ ਹਨ ਨਿਵਾਸ

ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ‘ਚ ਸਿਕਲੀਗਰ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਲਗਪਗ 7 ਕਰੋੜ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਲਗਪਗ 35 ਤੋਂ 40 ਹਜਾਰ ਸਿਕਲੀਗਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਰਹਿਦੇ ਹਨ। ਦੱਖਣੀ ਅਤੇ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਮਗਰ ਕਰਿਨਗਰ, ਕੁਚਨੰਦ, ਲੁਹਾਰ, ਪੰਚਾਲ ਸਾਈਕਲਗਰ, ਸੱਕਾ, ਸਿਕਲਗਰ, ਸਿਕਲਗਰ ਸਿੱਖ ਲੁਹਾਰ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਵੀ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੂਹ ਜੋ ਵੀ ਹਥਿਆਰ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਚਮਕਾਉਣ ਦੇ ਸ਼ਿਲਪ ਵਿਚ ਮਾਹਰ ਸੀ। ਗੱਡੀ ਲੁਹਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸਿਕਲੀਗਰ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਲੋਹਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਹਗੜ੍ਹ (ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ‘ਚ ਲੋਹ ਕਿਲਾ) ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਪੁਰਾਣੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ, ਸਿਕਲੀਗਰਾਂ ਦੀ ਭਾਲੇ, ਤਲਵਾਰ ਢਾਲ ਅਤੇ ਤੀਰ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਲਈ ਵੱਡੀ ਮੰਗ ਸੀ। ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਜਿਮੇ ਦਮਾਸਕਸ ਸਟੀਲ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਲੁਹਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਛੜਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦਾਰਕਸ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਦਮਾਰਕਸ ਲੋਹੇ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕੁਝ ਬੇਹਤਰੀਨ ਤਲਵਾਰਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।