Pakistan and China

ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ : ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਰਾਚੀ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਵਾਲਾ ਰੇਲ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਚੀਨ ਦੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਬੈਲਟ ਐਂਡ ਰੋਡ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਹੁਣ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਓਨੇ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਨਜ਼ਰ  ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਵਜ੍ਹਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਕਰਜ ਵਿਚ ਡੁਬਿਆ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਚੀਨ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ 8.2 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦਾ ਕਰਜ ਦਿਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਦੀ ਲਾਗਤ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸ਼ਰਤਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਰੈਸਾਨ ਹੈ।  

ਇਸ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਸਿਲ ਕੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦੇ ਬਜਟ ਵਿਚ 2 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।  ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰੇਲਵੇ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ੇਖ ਰਸ਼ੀਦ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਦਿਤੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਦੇਸ਼ 'ਤੇ ਵੱਧਦੇ ਕਰਜ਼ ਦੇ ਬੋਝ ਦੇ ਚਲਦੇ ਲਿਆ ਹੈ। ਰਸ਼ੀਦ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਹੋਈ ਇਕ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਂਫਰੰਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇਕ ਗਰੀਬ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਕਰਜ਼ ਦਾ ਇੰਨਾ ਬੋਝ ਨਹੀਂ ਸਹਿ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਲਈ ਸੀਪੀਈਸੀ  ਦੇ ਤਹਿਤ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਰੇਲ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਲਈ ਚੀਨ ਦੇ ਕਰਜ਼ ਵਿਚ 2 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।  

ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਕਿ ਸਰਕਾਰ ਅੱਜ ਵੀ ਕਰਾਚੀ - ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਲਾਈਨ ਲਈ ਪ੍ਰਤਿਬਧ ਹਨ ਪਰ ਉਹ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿਚ ਅਤੇ ਕਟੌਤੀ ਕਰਨ ਦੀ ਚਾਹਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਵੱਧਦੇ ਕਰਜ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਾ ਵੀ ਜਤਾਈ ਸੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਰਜ਼ ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦ ਹੋ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਯੋਜਨਾ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਇਕ ਮੰਤਰੀ ਖੁਸ਼ਰੋ ਬਖਤਿਆਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਅਜਿਹੇ ਮਾਡਲ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹੈ ਤਾਂਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਿਸਕ ਨਾ ਲੈਣਾ ਪਏ।

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਬੀਆਰਆਈ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਰਿਵਿਊ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਮਝੌਤੇ ਠੀਕ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਕਾਫ਼ੀ ਮਹਿੰਗੇ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਚੀਨ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਰਿਵਿਊ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਹੁਣੇ ਤੱਕ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹੈ।

ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਾ ਨੇ ਇਸ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਇਕ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਦੋਹਾਂ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਬੀਆਰਆਈ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਸ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਲੈ ਜਾਣ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿਚ ਅਤੇ ਜੋ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਉਹ ਆਮ ਤੌਰ ਨਾਲ ਚਲੇ ਇਸਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰਤਿਬਧ ਸਨ। ਉਥੇ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਚੀਨ ਦੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਪ੍ਰਤਿਬਧ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਚਰਚਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।