NASA's Hubble telescope

ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ (ਭਾਸ਼ਾ) :- ਅਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਅਜਿਹੇ ਅਣਗਿਣਤ ਤਾਰੇ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੌਜੂਦ ਹਨ, ਜੋ ਅਪਣੇ ਰਹੱਸਾ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਉਤਸੁਕਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਦੁਨਿਆਂਭਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਕ - ਇਕ ਕਰ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਹੱਸਾਂ ਤੋਂ ਪਰਦਾ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗ੍ਰਹਿਆਂ  ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿਚ ਬਿਹਤਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲ ਸਕੇਗੀ। ਇਸ ਕੜੀ ਵਿਚ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਇਕ ਵੱਡੀ ਸਫਲਤਾ ਹੱਥ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਇਕ ਅਜਿਹੇ ਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਵਾਸ਼ਪਿਤ ਹੋ ਕੇ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵਾਸ਼ਪੀਕਰਣ ਨਾਲ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੀ ਤਰਲਤਾ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿਚ ਜੇਕਰ ਉਸ ਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਇਸ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਵਾਸ਼ਪਿਤ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਉਹ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕੁੱਝ ਅਰਬ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਨੇਪਚਿਊਨ (ਵਰੁਣ) ਦੇ ਸਰੂਪ ਵਾਲਾ 'ਜੀਜੇ 347 - ਬੀ' ਨਾਮਕ ਇਹ ਗ੍ਰਹਿ ਧਰਤੀ ਤੋਂ 96 ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਵਰਸ਼ ਦੂਰ ਹੈ ਅਤੇ ਕਰਕ ਤਾਰਾ ਸਮੂਹ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਲਾਲ ਤਾਰੇ ਦਾ ਚੱਕਰ ਲਗਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਖਗੋਲ-ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਪੇਸ ਏਜੰਸੀ ਨਾਸੇ ਦੇ ਹੱਬਲ ਸਪੇਸ ਟੈਲੀਸਕੋਪ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਗ੍ਰਹਿ ਅਪਣੇ ਸਰੂਪ ਦੇ ਹੋਰ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 100 ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਵਾਸ਼ਪਿਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਨਾਲ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਪਰਦਾ ਉਠ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਾਂਸ ਹਾਪਕਿੰਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡੇਵਿਡ ਸਿੰਗ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਜੀਜੇ 3470ਬੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਪਾਏ ਗਏ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਵਿਚ ਸੱਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਵਾਸ਼ਪਿਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਹਲੇ ਤੱਕ ਇਸ ਦਾ 35 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਤਰਲਤਾ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਅਰਬ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਅੱਧਾ ਹਿੱਸਾ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਹਰ ਇਕ ਗ੍ਰਹਿ ਵੱਖਰੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਅਪਣੇ ਤਾਰੇ  ਦੇ ਇਰਦ - ਗਿਰਦ ਚੱਕਰ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦਾ ਵਾਸ਼ਪੀਕਰਣ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਨ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ 'ਤੇ ਹੀ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੀਜੇ 3470 ਬੀ ਨੇਪਚਿਊਨ ਦੇ ਸਰੂਪ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਗ੍ਰਹਿ ਜੀਜੇ 436ਬੀ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦਾ ਘਨਤਵ ਅਤੇ ਤਾਰੇ ਤੋਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਹੈ।

ਇਹ ਗ੍ਰਹਿ ਜਿਸ ਤਾਰੇ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਦੋ ਅਰਬ ਸਾਲ ਹੀ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਤਾਰੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਰਗਰਮ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰ ਰਹੇ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਭ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤਾਰਿਆਂ ਦੇ ਨਜਦੀਕ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਗ੍ਰਹਿ ਜਿਵੇਂ ਸੁਪਰ ਅਰਥ ਅਤੇ ਹੌਟ ਜੁਪੀਟਰ ਆਦਿ ਵੀ ਹੋਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਵਾਸ਼ਪਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।