ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਵੈਕਸੀਨੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਲੱਗੀ ਰੋਕ ਕਾਰਨ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਪੋਲੀਓ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ - ਮਾਹਿਰ
ਪੋਲੀਓ ਦਾ ਵਾਇਰਸ ਲੰਡਨ ਦੇ ਇਕ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਅਤੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿਚ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਸਿਆਟਲ - ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਮੇਂ ਟੀਕਾਕਰਨ ਮੁਹਿੰਮ 'ਤੇ ਲੱਗੀ ਰੋਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਸਾਲ ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂ.ਕੇ. ਅਤੇ ਮੋਜ਼ਮਬੀਕ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੋਲੀਓ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਬਿਲ ਐਂਡ ਮੇਲਿੰਡਾ ਗੇਟਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇੱਕ ਮਾਹਿਰ ਦਿੱਤੀ। ਫ਼ਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਪੋਲੀਓ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ. ਆਨੰਦ ਸ਼ੰਕਰ ਬੰਦੋਪਾਧਿਆਏ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੋਲੀਓ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਇਸ ਵੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਹਾਲੇ ਵੀ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਪੋਲੀਓ ਦਾ ਵਾਇਰਸ ਲੰਡਨ ਦੇ ਇਕ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਅਤੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿਚ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਈ ਵਿੱਚ ਮੋਜ਼ਾਮਬੀਕ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਇਸ ਸਾਲ ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ ਮਲਾਵੀ ਵਿੱਚ ਜੰਗਲੀ ਪੋਲੀਓਵਾਇਰਸ ਦਾ ਇੱਕ ਮਾਮਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ। ਬੰਦੋਪਾਧਿਆਏ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, “ਪੋਲੀਓ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਮਾਮਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣਾ ਹੌਲੀ ਟੀਕਾਕਰਨ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ 2020 ਵਿੱਚ ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ ਫੈਲੀ, ਤਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਲਾਗ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਾਸਤੇ ਪੋਲੀਓ ਮੁਹਿੰਮ ਰੋਕ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੋਲੀਓ ਵਾਇਰਸ ਪੈਰ ਪਸਾਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਿਆ।
ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੇ ਕਲਕੱਤਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਤੇ ਹਸਪਤਾਲ ਤੋਂ 2005 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਹਾਮਾਰੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਬੰਦੋਪਾਧਿਆਏ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵਿਡ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਚੱਲਦੀਆਂ ਨਿਯਮਿਤ ਟੀਕਾਕਰਨ ਮੁਹਿੰਮਾਂ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਵੀ ਸਹੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਗ਼ਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਟੀਕਾਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ, ਅਤੇ ਹਰ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੱਕ ਪੋਲੀਓ ਖੁਰਾਕ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਵਰਗੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵੀ ਰਹੀਆਂ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂ.ਕੇ. ਵਿੱਚ ਪੋਲੀਓ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਅਤੇ ਮਲਾਵੀ ਅਤੇ ਮੋਜ਼ਮਬੀਕ ਵਿੱਚ ਫ਼ੈਲਿਆ ਜੰਗਲੀ ਪੋਲੀਓ ਵਾਇਰਸ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਪੋਲੀਓ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਓਨਾ ਹੀ ਘਾਤਕ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ।" ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਦੀ ਇੱਕ ਏਜੰਸੀ ‘ਗਲੋਬਲ ਪੋਲੀਓ ਇਰੀਡੀਕੇਸ਼ਨ ਇਨੀਸ਼ੀਏਟਿਵ’ (GPEI) ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਮੁਤਾਬਕ ਜੰਗਲੀ ਪੋਲੀਓ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਆਖਰੀ ਮਾਮਲੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 1979 ਅਤੇ 1982 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂ.ਕੇ. ਵਿੱਚ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ ਮਲਾਵੀ ਅਤੇ ਮੋਜ਼ਾਮਬੀਕ ਵਿੱਚ 1992 ਸੀ। ਮੈਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ।
ਬੰਦੋਪਾਧਿਆਏ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਪੋਲੀਓ ਮੁਕਤ ਦੇਸ਼ ਪੋਲੀਓ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੱਕ ਇਸ ਦੇ ਜੋਖਮ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਨਹੀਂ ਹਨ।" ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੋਖਮ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਟੀਕਾਕਰਨ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੇਜ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਬੰਦੋਪਾਧਿਆਏ ਨੇ ਪੋਲੀਓ ਵਿਰੁੱਧ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੱਸਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਸੋਚਦੇ ਸਨ ਕਿ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਾਲਾ ਆਖਰੀ ਦੇਸ਼ ਹੋਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਭੂਗੋਲਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਦੇਸ਼ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਪੋਲੀਓ ਦੇ ਖ਼ਾਤਮੇ ਅਤੇ ਖਸਰੇ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬੰਦੋਪਾਧਿਆਏ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਪੋਲੀਓ ਵਿਰੁੱਧ ਉੱਚ ਟੀਕਾਕਰਨ ਦਰ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਨੇ 2014 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ 10 ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪੋਲੀਓ ਮੁਕਤ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।