ਇਕ ਛੋਟੇ ਕਸਬੇ ਤੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਬਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਕਿੰਗ
ਜਾਣੋ ਧੀਰੂਭਾਈ ਅੰਬਾਨੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕੁਝ ਦਿਲਚਸਪ ਪਹਿਲੂ
ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ, ਧੀਰੂਭਾਈ ਅੰਬਾਨੀ ਦੀ ਦੂਰਅੰਦੇਸ਼ੀ ਸੋਚ ਦਾ ਨਤੀਜਾ, ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਯਾਨੀ 6 ਜੁਲਾਈ ਧੀਰੂਭਾਈ ਅੰਬਾਨੀ ਦੀ ਬਰਸੀ ਹੈ, ਇਸ ਮੌਕੇ ਤੇ ਜਾਣੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕੁਝ ਦਿਲਚਸਪ ਪਹਿਲੂ…
ਉਸ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਧੀਰਜ ਲਾਲ ਹੀਰਾਚੰਦ ਅੰਬਾਨੀ ਹੈ। ਧੀਰੂਭਾਈ ਦਾ ਜਨਮ 28 ਦਸੰਬਰ 1932 ਨੂੰ ਚੋਰਵਾੜ ਨੇੜੇ ਗੁਜਰਾਤ ਜੂਨਾਗੜ ਦੇ ਕਸਬੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਵਿਚ ਇੱਕ ਮੋਧ (ਵੈਸ਼ਿਆ) ਪਰਵਾਰ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਸਕੂਲ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਪਾਰਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੇੜਲੇ ਗਿਰਨਾਰ ਪਹਾੜੀ ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਭਾਜੀਆ ਵੇਚ ਕੇ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਸਿਰਫ 10 ਵੀਂ ਤੱਕ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸਿੱਧ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਚੋਟੀ ਦੇ ਉੱਦਮੀ ਬਣਨ ਲਈ ਵੱਡੀਆਂ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਲੈਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਉਹ ਸਿਰਫ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1955 ਵਿਚ ਵਿਦੇਸ਼ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਰਮਣੀਕਲਾਲ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਯਮਨ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਦਨ ਚਲੇ ਗਏ। ਅਦਨ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਨੌਕਰੀ ਇਕ ਇੱਕ ਪੈਟਰੋਲ ਪੰਪ ਤੇ ਸਹਾਇਕ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਸਿਰਫ 300 ਰੁਪਏ ਮਹੀਨਾ ਸੀ। ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਭਾਰਤ ਪਰਤ ਆਇਆ ਅਤੇ ਗਿਰਨਾਰ ਚੋਟੀ 'ਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਭਾਜੀਆ ਵੇਚਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਉਸਨੇ 1960 ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਚੰਪਕ ਲਾਲ ਦਮਾਨੀ ਨਾਲ ਰਿਲਾਇੰਸ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।
ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਫਤਰ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਮਸਜਿਦ ਬਾਂਦਰ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਨਰਸਿੰਨਾਥਨ ਸਟ੍ਰੀਟ ਵਿਚ 350 ਵਰਗ ਫੁੱਟ ਦੇ ਇੱਕ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਸੀ। ਇਸ ਵਿਚ ਦੋ ਮੇਜ਼, 3 ਕੁਰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਇਕ ਟੈਲੀਫੋਨ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇਹ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸਿਰਫ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੀ ਪੂੰਜੀ ਅਤੇ ਦੋ ਸਹਾਇਕਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅੱਜ ਸਿਰਫ ਮੁਕੇਸ਼ ਅੰਬਾਨੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਕੈਪ 11 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ।
ਉਸ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਨਾਮ ਕਈ ਵਾਰ ਬਦਲਿਆ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਰਿਲਾਇੰਸ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਿਲਾਇੰਸ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਟਿਡ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਲਿਮਟਿਡ ਵਿਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਧੀਰੂਭਾਈ ਨੇ ਨਾਈਲੋਨ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਤਕਰੀਬਨ 300 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਲਾਭ ਹੋਇਆ। 1996 ਵਿਚ ਰਿਲਾਇੰਸ ਐਸ ਐਂਡ ਪੀ, ਮੂਡੀਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਰੇਟਿੰਗ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਰੇਟਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀ ਬਣ ਗਈ।
ਉਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਰਿਲਾਇੰਸ ਪਹਿਲੀ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀ ਬਣ ਗਈ ਜਿਸ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਜਨਰਲ ਅਸੈਂਬਲੀ (ਏਜੀਐਮ) ਸਟੇਡੀਅਮ ਹੈ। 1986 ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਇੱਕ ਏਜੀਐਮ ਵਿਚ, 3.50 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਪੈਟਰੋ ਕੈਮੀਕਲ, ਦੂਰਸੰਚਾਰ, ਊਰਜਾ, ਬਿਜਲੀ ਵਰਗੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਇਆ। ਧਿਰੂਭਾਈ ਨੂੰ ਦੋ ਵਾਰ ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈ ਗਿਆ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1986 ਵਿਚ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਵਾਰ 24 ਜੂਨ 2002 ਨੂੰ। 6 ਜੁਲਾਈ 2002 ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ 'ਗੁਰੂ' ਧੀਰੂਭਾਈ ਅੰਬਾਨੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੈ।
Punjabi News ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਰ ਅਪਡੇਟ ਲਗਾਤਾਰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ Facebook ਤੇ ਲਾਈਕ Twitter ਤੇ follow ਕਰੋ।